Cập nhật thông tin chi tiết về Các Thủ Pháp Thiết Kế Kiến Trúc Của Zaha Hadid (Phần 1) mới nhất trên website Theindochinaproject.com. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
Mỗi KTS lớn đều có cho mình những thủ pháp thiết kế kiến trúc riêng, giúp họ sáng tác nhiều công trình để đời. Trong sự khai phóng sáng tạo, những KTS thuộc trào lưu hậu hiện đại và giải tỏa kết cấu không còn bị ràng buộc bởi kĩ thuật, đã sáng tạo ra những thủ pháp thiết kế độc đáo, phi thường. Chúng ta đã thấy Frank O’ Gehry sử dụng thủ pháp phân tán mạnh mẽ hình khối, hoặc tạo ra sự tương phản cùng cực giữa lớn và nhỏ, giữa phẳng và cong. Santiago Calatrava luôn theo đuổi tính “động” trong kiến trúc, vận dụng tài tình những kết cấu đòi hỏi xử lý phức tạp. Những công trình được thiết kế bởi hãng Coop Himmelb(l)au lại luôn mang đến cho công chúng sự bất ngờ bởi những đứt gãy đột ngột, cảm giác choáng ngợp từ những hình khối dường như bị kéo giãn hoặc nén lại một cách dữ dội, hoặc cảm giác như hình khối vừa bị tôi luyện qua cả nóng lạnh – hay lửa và nước, hay Zaha Hadid với những sáng tạo tiên phong và đột phá, xứng đáng là một tượng đài sáng tạo trong lĩnh vực Kiến trúc…
Zaha Hadid cũng không nằm ngoài cuộc chơi sáng tạo, đầy hứng thú song cũng không ít thử thách này. Ngay từ khi còn học tập và nghiên cứu kiến trúc ở AA (trường Kiến trúc London), Zaha đã được các giáo sư miêu tả là một sinh viên luôn khát khao tạo dựng triết lý thiết kế mới, sáng tạo ra những công trình dường như không thể tưởng tượng nổi ở thập niên 70. Miệt mài trau dồi, nghiên cứu và hoàn thiện mình, Zaha Hadid đã từng bước xây dựng một tập hợp những thủ pháp thiết kế giúp bà tạo ra những công trình được đánh giá là hấp dẫn nhất hiện nay. Đó là kết quả được vun đúc từ nhiều nguồn: Những kí ức tuổi thơ, những tri thức được học trong trường kiến trúc, những nền văn hóa hay nghệ thuật Zaha đã đam mê và theo đuổi, và những kinh nghiệm được bà tích lũy trong suốt những năm tháng hành nghề đầy thăng trầm của mình.
Tiếp theo bài trước về các hình thái kiến trúc đặc trưng của Zaha Hadid đăng trên Tạp chí Kiến trúc, bài viết này sẽ thống kê, phân loại và phân tích các thủ pháp thiết kế của bà theo bốn yếu tố: Xử lý hình khối, xử lý quan hệ mặt đất, xử lý cảnh quan, xử lý không gian nội thất. Thông qua phân tích một số công trình tiêu biểu, chúng tôi nhận dạng các thủ pháp chính đã được Zaha sử dụng. Và phân tích chúng không theo trình tự thời gian hay tần suất sử dụng mà theo các yếu tố có mối liên hệ chung như đã đề cập ở trên.
1. Xử lý hình khối
Trước công trình của Zaha, chúng ta thường có cảm giác choáng ngợp và bị hấp dẫn như đang đứng trước một tác phẩm nghệ thuật đầy năng lượng và bí ẩn. Để làm được điều này, Zaha đã vận dụng nhiều thủ pháp khác nhau để xử lý hình khối kiến trúc, nhưng luôn hướng đến mục tiêu duy nhất là xóa bỏ giới hạn thông thường để tạo ra những không gian đầy đột phá. Phần lớn các thủ pháp xử lý hình khối của Zaha được vận dụng từ nghệ thuật trừu tượng. Bà đã sớm tìm thấy nguồn cảm hứng từ nghệ thuật trừu tượng nói chung và nghệ thuật siêu việt nói riêng trong những năm đầu hành nghề. Bà nhanh chóng nhận ra rằng: Trừu tượng chính là con đường ngắn nhất đế tìm đến những cách tiếp cận đa chiều, giàu cảm xúc, hấp dẫn hơn và cũng bí ẩn hơn vào trong việc xử lý hình khối kiến trúc. Chúng ta hãy xem xét một số thủ pháp của bà:
Phân mảng
Phân mảng chính là thủ pháp nhằm phá bỏ các giới hạn trong kiến trúc của Zaha. Nếu coi tổng thể kiến trúc là một khối thống nhất, kỹ thuật phân mảng sẽ phá vỡ và chia cắt nó thành hàng loạt các mảng miếng với sắc thái và công năng khác nhau. Người thiết kế sẽ quan sát và nghiền ngẫm những mảng miếng mới này, nhờ đó tìm ra các cách tiếp cận mới với vô vàn hướng đi, đột phá. Thủ pháp phân mảng được Zaha miêu tả một cách hoàn toàn đơn giản: “Hãy phá nát một hình khối, khiến nó trở nên vụn xốp” và từ đó sẽ xuất hiện “mẫu hình mới đầy tính tổ chức và bất ngờ, chắc chắn gợi mở ra một hình khối mới” . Ví dụ cho kỹ thuật phân mảng là thiết kế câu lạc bộ The Peak ở Hồng Kông (hình 1) – tác phẩm thành công đầu tiên của Zaha. Công trình đã được phân mảng mạnh mẽ, tạo nên sự liên tưởng và đồng điệu với bối cảnh không gian của nó là Hồng Kông – một thành phố đầy sôi động và hỗn độn, nơi hàng nghìn công trình kiến trúc, cao, thấp, lớn, nhỏ, hiện đại hay cũ nát, đan xen với nhau trên một diện tích chật chội kẹp giữa núi và biển. Ở dự án Malevich’s Tektoni – một khách sạn bắc qua sông Theme, Zaha đã từng đập vỡ mô hình con thuyền và sử dụng những mảnh vỡ như nguồn cảm hứng để thiết kế công trình.
Va chạm và giao thoa
Có thể coi đây là thủ pháp tiếp biến của phân mảng. Những mảng miếng, hình khối sau khi được chọn lọc, sẽ được cho di chuyển và va chạm tự do với nhau, kết quả của quá trình va chạm sẽ tác động lên một hay nhiều hình, từ đó tạo nên sự thay đổi về hình thức của chúng như bị tù, vỡ, méo, lõm, cụt … Nếu chúng ta coi đặc tính vật chất của các mảng miếng là không hoàn toàn đặc, thì sau khi các mảng miếng va chạm sẽ đạt được sự giao thoa với các trạng thái như: Ngàm một phần, ngàm toàn bộ hoặc xuyên qua nhau… Kỹ thuật này đã giúp Zaha thiết kế nên những công trình mang tính trừu tượng cao, mạnh mẽ và cứng cáp, điển hình nhất là công trình trạm cứu hỏa Vitra (CHLB Đức – năm 1990). Kiến trúc của trạm cứu hỏa Vitra cho thấy tuy hình khối được tổ hợp từ sự va chạm và giao thoa của nhiều mảng miếng, song nổi bật lên có hai dạng chính: Những mảng miếng to tượng trưng cho những nhà máy xung quanh, trong khi những mảnh dài và mảnh được sắp xếp xuôi chiều với tuyến đường vát chéo chạy qua trước mặt công trình (hình 2).
Bóp méo
Zaha đã sử dụng thư pháp bóp méo để tạo điểm nhấn cho công trình. Những điểm như đỉnh mái, điểm kết thúc của một khối nhà vượt khẩu độ lớn, hiên chơi,… sẽ được Zaha nhấc lên hoặc hạ xuống nhằm tạo nên sự bóp méo nhất định cho hình khối. Khi một điểm được nhấc lên và di chuyển đồng nghĩa các cạnh và mặt chứa điểm đó sẽ chuyển động theo, tạo nên sự biến đổi của khối, thường là theo chiều hướng méo đi. Sự biến dạng này được nhận ra rõ nhất từ các góc phối cảnh thấp với 3 điểm tụ, dạng phối cảnh mà Zaha cho rằng rất quan trọng – Vì nó gần gũi với sự quan sát của mắt thường nhất. Chúng ta dễ dạng nhận thấy thủ pháp này được bà áp dụng trong thiết kế Trụ sở bến cảng Antwerp ở Bỉ (hình 4) hay Bảo tàng Nghệ thuật Eli & Edythe Broad (hình 3).
Gấp hình
Thủ pháp này được Zaha sử dụng chủ yếu ở sàn và mái công trình, nhằm tạo ra sự liên tục kì diệu khi mặt phẳng đang nằm dưới chân sẽ đột ngột chuyển lên thành tường và cuối cùng biến thành trần và mái – Và ngay sau đó có thể lại hoàn toàn quay lại thành sàn. Tuy nhiên cần lưu ý rằng, Zaha không bao giờ gấp ở một góc vuông mà luôn gấp ở một góc nhọn hoặc tù. Điều này giúp loại bỏ tính “tĩnh tại”, đồng nghĩa với việc sẽ gia tăng tính “động” cho công trình. Kỹ thuật này tạo ra những diện tường nghiêng độc đáo, có thể mở lên trong trường hợp muốn đón nhận nhiều ánh sáng kết hợp với hướng nhìn ra núi / thành phố, hoặc hướng xuống trong trường hợp muốn thưởng thức hồ nước hoặc sân và cảnh quan vườn tược, hay đơn giản là đủ thoải để đi bộ lên trên công trình. Có thể xem Maggie‘s Centre Fife tại Kirkcaldy, Scotland như công trình tiêu biểu cho thủ pháp gấp (hình 5).
Xoắn vặn
Thủ pháp này chủ yếu xuất hiện trong các công trình cao ốc hoặc công trình sử dụng thiết kế tham số của Zaha Hadid (đã được chúng tôi đề cập đến trong bài trước). Khi thay đổi một tham số thiết kế, các chi tiết sẽ đồng loạt thay đổi khiến hình khối được xoắn vặn theo một quy luật được tính toán trước. Đôi khi, Zaha lại tiến hành quay phần đế và phần ngọn của công trình theo hai chiều ngược nhau khiến phần thân giữa sẽ được xoắn lại. Việc xoắn vặn này đem đến những cảm giác hết sức mới mẻ và hấp dẫn cho công trình, ví dụ tiêu biểu nhất là Dự án Tháp Soho Li Ze tại Bắc Kinh, Trung Quốc (năm 2007) – (hình 6).
Xói mòn (ăn rỗng)
Đây là thủ pháp mô phỏng lại quá trình xói mòn hay ăn rỗng tự nhiên của các vật chất như nước, đá, đất, cát, cây cối… được Zaha quan sát và nghiên cứu tỉ mỉ từ tự nhiên rồi vận dụng vào các thiết kế của mình. Chiều của không gian ăn rỗng có thể tiến từ ngoài vào trong nhà, hoặc từ trên xuống dưới xuyên qua các mặt bằng. Các không gian này đóng vai trò là giếng trời, là hang động nhân tạo cung cấp gió và ánh sáng vào bên trong công trình; đồng thời là không gian thư giãn cho người sử dụng. Hình khối chung của công trình nhờ đó có những điểm nhấn hết sức ấn tượng. Kỹ thuật này được Zaha áp dụng trong các công trình như Tháp văn phòng Opus tại Dubai (hình 7), Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật King Abdullah – (hình 8) hay tháp Soho được đề cập ở trên (hình 6)
Hóa lỏng
Zaha Hadid ưa thích việc “nhào nặn” công trình theo hình thái lỏng với những đường cong miên man và liền mạch. Những đường cong được bà vẽ nên từ cảm hứng thư pháp Ả rập và thiên nhiên quê hương Iraq – nơi có những cồn cát miên man quyện vào nhau. Đôi khi, từ khối hình kỉ hà ban đầu, Zaha cho hóa lỏng và tan chảy ở một số khu vực định sẵn như lối vào, điểm kết nối mái và thân nhà, hay điểm liên kết với một khối công trình khác. Thủ pháp này tạo ra sự chuyển tiếp mềm mại trên bề mặt hình khối công trình, hay tạo các không gian đóng / mở / cao / thấp đầy linh hoạt. Nhà ga Nordpark Cable Railway tại Innsbruck, Áo là công trình thi công gần đây nhất được Zaha áp dụng thủ pháp hóa lỏng này – (hình 9).
Chồng chéo và đan xen
Zaha phản ánh những đặc trưng (chật chội và hỗn độn) của đô thị một cách tài tình ở những dự án nằm trong các thành phố lớn, có mật độ cao, thông qua việc tạo ra hàng loạt khối công trình chồng chéo và đan xen lẫn nhau, tích tụ nhiều hình khối đa dạng không theo quy luật nhất định nào. Thủ pháp này ngay lập tức tạo ấn tượng mạnh mẽ cho công trình, song đồng thời cũng gây cảm giác ngột ngạt và nặng nề nhất định trong khung cảnh đô thị có mật độ cao. Các công trình như bảo tàng Maxxi tại Roma (hình 10) hay The Habitable Bridge tại London thể hiện rõ thủ pháp này.
Đồng nhất giữa mặt bằng với mặt cắt mặt đứng
Sự liên hệ và tương đồng giữa mặt bằng và mặt cắt / mặt đứng giúp tạo nên sự thống nhất chung cho toàn thể công trình. Thủ pháp này được Zaha áp dụng cho khá nhiều công trình – đặc biệt ở những khu đất bà được tự do hơn về diện tích và không gian như Dự án Regium Waterfront, Reggio Calabria, Italy (hình 11).
2. Xử lý quan hệ với mặt đất
Một trong những yếu tố giúp Zaha thành công và khẳng định được phong cách thiết kế của mình chính là cách xử lý quan hệ của công trình với mặt đất. Theo bà, quan niệm mặc định công trình phải được định vị ổn định và vững vàng trên mặt đất đã kìm hãm sự sáng tạo của các KTS, khiến họ tạo ra những công trình quá giống nhau. Bằng hàng loạt thủ pháp được trình bày sau đây, Zaha đã thể hiện khát khao lớn của bà trong việc đẩy công trình thoát ly khỏi mặt đất, chối bỏ sự tồn tại của trọng lực. Có thể nói, chuỗi thủ pháp này là yếu tố quan trọng bậc nhất dẫn tới thành công của Zaha Hadid.
Khối vươn ra ngoài vượt khẩu độ lớn
Tạo ra những khối lớn vươn ra là tuyên khôn mạnh mẽ nhất của chủ nghĩa giải toả kết cấu – Và cũng là cách giải phóng công trình khỏi mặt đất và chối bỏ trọng lực hoàn hảo nhất. Những khối vượt khẩu độ trong thiết kế của Zaha vừa đem lại cảm giác đầm và chắc nhờ khối tích và vật liệu, vừa đem lại cảm giác thanh thoát và bay bổng nhờ chiều vươn lên và hướng ra không gian bên ngoài. Nổi tiếng nhất trong những công trình sử dụng thủ pháp này là bảo tàng Maxxi tại Roma (hình 10) hay thư viện đại học WIEN tại Vienna (hình 12).
Nâng công trình lên khỏi mặt đất bằng các chóp đỡ hoặc trụ mảnh
Tại công trình Trung tâm khoa học Phaeno tại Đức – (hình 13) hay Bảo tàng Guggenheim Hermitage ở Vilnius, Lithuania, Zaha đã sử dụng những khối hình chóp cụt nặng và chắc để nâng khối chính công trình lên khỏi mặt đất mà không dùng cột, đồng thời bố trí các không gian sảnh vào, khối thang máy, thang thoát hiểm, hội trường, kho chứa… trong chính các khối nâng đỡ này.
Ngược lại, Zaha đôi khi lại chia nhỏ những bệ (trụ) đỡ mái lớn thành nhiều cây cột mảnh hơn, đẩy nghiêng đi. Thủ pháp này giúp phần dưới của công trình sinh động, thanh thoát và nhẹ nhõm hơn. Khi quan sát từ xa, những khối lớn sẽ tạo ấn tượng lấn át những cột mảnh, khiến công trình như bay lên khỏi mặt đất. Zaha áp dụng thủ pháp này trong nhiều công trình, tiêu biểu là Ga Hoenheim-Nord tại Strasbourg, Pháp – (hình 14).
Nâng công trình lên khỏi mặt đất bằng khối cong hoặc gấp khúc
Trong một số trường hợp, Zaha thiết kế khối chính của công trình theo dạng cánh cung như kết cấu những cây cầu, khiến cho cả công trình chỉ cần tiếp xúc mặt đất tại một số điểm chạm nhất định. Theo cách làm tương tự nhưng với hình gấp khúc, Zaha đã biến những đầu mút và góc nhọn của đường gấp khúc thành điểm tiếp giáp mặt đất hoặc cột đỡ. Chúng ta có thể thấy thủ pháp này trong thiết kế Bảo tàng Guggenheim Hermitage, tại Lithuania hoặc Cầu Sheikh Zayed tại Abu Dhabi
Đa dạng hóa sàn hoặc đẩy sàn vượt trên địa hình
TS.KTS Nguyễn Quốc Tuân & chúng tôi Hồ Phương Thành
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 3/2017)
Các Giải Pháp Thiết Kế Kiến Trúc Bền Vững
Các giải pháp thiết kế kiến trúc bền vững
Tóm tắt:
Bài viết đề cập khái niệm và các tiêu chí của kiến trúc bền vững cũng như tầm quan trọng của xu hướng kiến trúc bền vững trong bối cảnh môi trường sống ngày càng bị phá hoại và các nguồn năng lượng bị tổn hao nghiêm trọng. Từ đó tác giả đã tổng hợp đưa ra một số giải pháp thiết kế kiến trúc bền vững đồng thời cũng là các xu hướng chung cho các dự án phát triển bền vững hiện nay. Đó chính là giải pháp không tiêu tốn năng lượng, giải pháp sử dụng vật liệu sáng tạo, giải pháp tích hợp nông nghiệp – đô thị, giải pháp học tập từ kiến trúc truyền thống…Tất cả những giải pháp này nhằm đáp ứng ba tiêu chí luôn được lấy làm căn cứ để nghiên cứu và đánh giá kiến trúc bền vững đó là: môi trường bền vững, xã hội bền vững và kinh tế bền vững.
1. Mở đầu
Loài người đang đối mặt với rất nhiều những hệ quả của sự ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Ngành kiến trúc xây dựng công trình lại đang là một nhân tố quan trọng tác động đến vấn đề này.
Trên thế giới, mặc dù có nhiều trường phái, xu hướng kiến trúc khác nhau nhưng Kiến Trúc Bền Vững đang xuất hiện ngày càng nhiều ở các nước và đang trở thành một xu thế có sức lôi cuốn rất lớn và đã trở thành một vấn đề thời sự một khi việc tổn hao các nguồn năng lượng và việc môi trường sống ngày càng bị phá hoại nghiêm trọng. Các giải pháp thiết kế kiến trúc phải đáp ứng ba tiêu chí luôn được lấy làm căn cứ để nghiên cứu và đánh giá kiến trúc bền vững đó là: môi trường bền vững, xã hội bền vững và kinh tế bền vững.
2. Nội dung chính
2.1 Khái niệm kiến trúc bền vững:
Khái niệm Kiến trúc bền vững (Sustainable architecture) gắn liền, thậm chí đồng nhất với các khái niệm kiến trúc (Green Building hoặc Green Architecture), kiến trúc (Ecologic Architecture), kiến trúc môi trường (Envitronmental Achitecture), kiến trúc có hiệu quả năng lượng (Energy – Efficient Building)… nhằm đạt tới một giá trị bền vững cho môi trường sống của con người, giảm thiểu các tác động tiêu cực vào môi trường trong hiện tại cũng như tương lai.
Kiến trúc bền vững (Sustainable architecture): không chỉ xét về độ bền lâu vật chất của công trình, tuy rằng đó cũng là một nội dung nghiên cứu quan trọng. Đây là bền vững của hệ sinh thái, của môi trường sống và cả của xã hội loài người (việc làm, giáo dục, giải trí, sức khỏe, giao thông…) cũng là một nội dung nghiên cứu của kiến trúc môi trường, kiến trúc sinh thái.
Do yêu cầu cấp bách trong việc bảo vệ môi trường, giúp duy trì sự sống trên trái đất lâu dài mà các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu trên thế giới đã đề ra khái niệm Phát triển bền vững (Sustainable Development).
Khái niệm chung về phát triển bền vững:
Năm 1972 tại Stockholm Hội nghị Liên Hiệp Quốc về môi trường đã đề nghị một khái niệm mới là “phát triển tôn trọng môi sinh” (eco-development) với chủ trương bảo vệ môi trường, tôn trọng môi sinh, quản lý hữu hiệu tài nguyên thiên nhiên, thực hiện công bằng và ổn định xã hội.
Năm 1991, Ngân hàng Á Châu xác định thêm nội dung về phát triển bền vững như sau: ” Phát triển bền vững là một loại hình phát triển mới, lồng ghép một quá trình sản xuất với bảo toàn tài nguyên và nâng cao chất lượng môi trường. Phát triển bền vững cần phải đáp ứng các nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không phương hại đến khả năng của chúng ta đáp ứng các nhu cầu của các thế hệ trong tương lai”.
Khái niệm phát triển kiến trúc bền vững không nằm ngoài khái niệm phát triển bền vững đề cập ở các mục trên. Nội dung của khái niệm phát triển bền vững ở trên được đặt trong khung cảnh phát triển bền vững của kiến trúc.
Các tiêu chí của kiến trúc bền vững là gì?
” Không tồn tại một thiết kế nhà ở bền vững tuyệt đối, mà phải tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, từng điều kiện khí hậu, văn hóa, hoàn cảnh khác nhau. Có ba tiêu chí luôn được lấy làm căn cứ để nghiên cứu: kinh tế, môi trường và xã hội ” – KTS. Manuel Der Hagopian.
Ba tiêu chí luôn được lấy làm căn cứ để nghiên cứu và đánh giá kiến trúc bền vững đó là:
Môi trường bền vững: Để đạt được môi trường bền vững cần dựa trên các yếu tố sau: Tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm và tái sử dụng nguồn nước, sử dụng vật liệu bền vững và giảm thiểu chất thải, vị trí bền vững và đa dạng sinh học.
Xã hội bền vững: Xã hội bền vững khi đảm bảo các yếu tố sau: sự tiện nghi của con người, đảm bảo sức khỏe, đảm bảo an toàn, cảm giác thỏa mãn và hài lòng của cộng đồng khi sống trong các công trình kiến trúc hay đô thị bền vững.
Kinh tế bền vững: Giảm thiểu các chi phí bao gồm: chi phí ban đầu khi xây dựng công trình, chi phí bảo dưỡng công trình, chi phí vận hành công trình, chi phí sửa đổi trong tương lai, chi phí dành cho cộng đồng.
Qua các khái niệm và tiêu chí nói trên, ta thấy, dù xuất phát từ nhiều góc độ khác nhau, nhưng những khái niệm ấy đều có cùng một quan điểm về mục tiêu con người, là phát triển vì chất lượng sống của con người, để cho con người sống xứng đáng với cuộc sống vô cùng quý báu của chính họ và cũng để đảm bảo cho chất lượng cuộc sống của các thế hệ tương lai.
2.2 Tầm quan trọng của kiến trúc bền vững
Các biểu hiện của khủng hoảng môi trường bao gồm:
– Ô nhiễm không khí vượt tiêu chuẩn cho phép tại các đô thị, khu sản xuất.
– Hiệu ứng nhà kính gia tăng làm biến đổi khí hậu toàn cầu.
– Tầng Ozone đang bị phá hủy
– Nguồn nước bị ô nhiễm
– Sa mạc hóa đất đai, rừng bị suy giảm về số lượng và suy thoái về chất lượng
– Số lượng chủng loại động thực vật giảm
– Rác thải, chất thải gia tăng về số lượng và mức độ độc hại nhưng không được xử lý đúng quy trình.
Việc xây dựng và vận hành các công trình, và cả quá trình chế tạo các vật liệu xây dựng theo thống kê của Hoa Kỳ chiếm tới gần 47,6% trong tổng năng lượng tiêu thụ cả nước, và đóng góp 44,6% lượng khí thải nhà kính CO2 (theo thống kê năm 2012). Và ở các nước tiên tiến ở Châu Âu hay các nước đang và kém phát triển khác, tỉ lệ này cũng tương tự như vậy. Qua đó, chúng ta có thể thấy tác động của ngành kiến trúc và xây dựng đối với vấn đề khủng hoảng môi trường lớn như thế nào.
Những lợi ích của kiến trúc bền vững mang lại về cơ bản có thể tóm tắt lại trong các điểm sau:
Môi trường: Nâng cao môi trường sống, bảo vệ thiên nhiên, cải thiện chất lượng không khí và nước, giảm bớt chất thải rắn, bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên, giảm bớt khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
– Kinh tế: giảm chi phí vận hành, nâng cao giá trị tài sản và lợi nhuận, cải thiện sản xuất, tối ưu hoá hiệu suất vòng đời kinh tế.
– Sức khoẻ: cải thiện không khí, điều hoà nhiệt độ không dùng điện, nâng cao sức khoẻ và tiện nghi cho cư dân, góp phần hình thành một cộng đồng khoẻ mạnh, có khả năng tồn tại lâu dài và có tính thẩm mỹ cao.
– Cộng đồng: Một cộng đồng bền vững phải là một xã hội văn minh, phát triển, có một nền kinh tế phát triển và môi trường sống lành mạnh, sạch sẽ, trong lành.
Nhận thức được tầm quan trọng và sự ảnh hưởng của sự phát triển bền vững, hiện nay trên thế giới đã có rất nhiều các công trình kiến trúc bền vững đã được xây dựng, đã được đánh giá và công nhận bởi các tổ chức quốc tế khác nhau như:
– Các hệ thống đánh giá công trình xanh quốc tế: LEED, GREENSTAR, BREEAM, GBI, BERGE, GREENSHIP, GREENMARK.
– Hội đồng đánh giá và xếp hạng công trình xanh ở Việt Nam: LOTUS bao gồm các yếu tố đánh giá sau: năng lượng, nước, vật liệu, sinh thái, chất thải và ô nhiễm, sức khỏe và tiện nghi, thích ứng và giảm nhẹ, cộng đồng, quản lí, sáng kiến.
Mỗi hệ thống đánh giá dựa vào các yếu tố chung và cũng có các yếu tố riêng để đánh giá nhưng hầu hết đều dựa trên 3 tiêu chí cơ bản của kiến trúc bền vững.
Hiện nay, kiến trúc bền vững đang ngày càng phổ biến hơn trên thế giới và sẽ không chỉ là xu hướng mà còn là giải pháp bắt buộc trong tương lai.
2.3 Các giải pháp thiết kế kiến trúc bền vững:
2.3.1 Không tiêu tốn năng lượng – Net zero energy building: Việc xây dựng những công trình với lượng tiêu thụ năng lượng thực bằng không (hoặc thậm chí là âm) được xem như là một phương tiện để giảm lượng khí thải các bon và giảm sự phụ thuộc vào việc khai thác các nguồn nhiên liệu hóa thạch đang ngày càng cạn kiệt. Giải pháp này đang dần trở nên quan trọng và phổ biến, đặc biệt là ở các nước phát triển. Giấy chứng nhận công trình Net Zero Building được cấp bởi ILFI (International Living Future Institute).
Ví dụ : Trung tâm Cảnh quan bền vững tại Pittsburg, Zeb pilot house với các tấm pin năng lượng mặt trời tạo ra lượng điện gấp ba lần so với nhu cầu sử dụng của tòa nhà.
2.3.2 Bảo tồn và phục hồi nguồn nước: Nhận thức về vấn đề khủng hoảng nguồn nước trên quy mô toàn cầu hiện đang được nâng cao, do đó việc sử dụng công nghệ tiết kiệm nước trong lĩnh vực xây dựng đang được quan tâm. Bên cạnh các thiết bị lưu lượng sử dụng thấp và các biện pháp bảo tồn thông thường, hiện nay nhiều kiến trúc sư và kĩ sư đang hướng tới việc thu – xử lý – tái sử dụng ngay tại chỗ.
Ví dụ : Tòa nhà C.K. Choi tại Đại học British Columbia đã sử dụng kết hợp nhiều công nghệ khác nhau như: vệ sinh tự hoại, hệ thống nước xám, bể chứa nước mưa, vườn mưa và vùng ngập nước để nhằm duy trì việc sử dụng nước có trách nhiệm.
2.3.3 Sử dụng vật liệu sáng tạo: vật liệu tái tạo, vật liệu thân thiện với môi trường:
Vật liệu xây dựng hiện không còn bị giới hạn bởi các vật liệu thông thường được đặt hàng từ các xưởng sản xuất hay nhà máy. Kiến trúc sư ngày càng có nhiều sự lựa chọn, từ vật liệu tự nhiên như rơm, vật liệu tái chế hay các container vận chuyển cũ cho tới các vật liệu tiên tiến sử dụng công nghệ chuyển pha. Bất cứ là gì, miễn là vật liệu đó thỏa mãn tiêu chí thẩm mỹ và hiệu quả sử dụng. Việc sử dụng những vật liệu tái chế, vật liệu thân thiện với môi trường sẽ giảm lượng rác thải sẽ gây ô nhiễm môi trường đáng kể.
Ví dụ : những ngôi nhà sử dụng container tái chế, Ngôi nhà rác thải (waste house) ở trường Đại học Brighton, Anh với 90% vật liệu xây dựng được làm từ rác thải của những khu dân cư xung quanh, S house của KTS Võ Trọng Nghĩa thiết kế ở TP. HCM với diện tích 30 m2 nhưng hầu hết đều được làm từ vật liệu tái chế.
2.3.4 Sử dụng cây xanh, tích hợp nông nghiệp – đô thị:
Mái xanh – mái công trình được phủ bởi lớp đất mỏng và thực vật – một xu hướng đang phát triển mạnh mẽ trong xây dựng bền vững. Mái xanh làm giảm chi phí cho việc sưởi ấm và làm mát, lọc nước mưa và giảm tốc độ dòng chảy, cải thiện chất lượng không khí và đồng thời kéo dài tuổi thọ cho kết cấu mái. Ngoài ra, mái xanh còn đóng góp không nhỏ vào tính thẩm mỹ cho công trình. Mái xanh không phải là phương thức sử dụng cây cối duy nhất để tăng tính bền vững cho công trình đang được áp dụng trong bối cảnh hiện tại. Ngoài cây xanh trồng trên mái, còn có thể sử dụng cây xanh bên trong và trên mặt đứng công trình, điều hòa vi khí hậu, đảm bảo sức khỏe và hấp thụ khí thải CO2.
Thêm vào đó, sự gia tăng nhu cầu các sản phẩm địa phương ngẫu nhiên đã dẫn tới việc khám phá ra nhiều phương thức để tích hợp giữa sản xuất thực phẩm với môi trường đô thị, điều này được thực hiện ngay trong chính bản thân ngôi nhà. Các công trình trong đô thị có thể vận dụng để tạo ra các khu vườn trên mái, vườn rau hoa quả được trồng bằng công nghệ hiện đại, giúp giải quyết vấn đề tự chủ về lương thực, thực phẩm sạch
Ví dụ: Những khu vực vườn, nông trại trên mái như tại Brooklyn Grange, New York ngày càng trở nên phổ biến. Khu vườn đô thị tại Chicago của O’Hare đã chứng minh rằng một trang trại có thể đủ đẹp và sang trọng để sử dụng cho mục đích trang trí nội thất.
2.3.5 Sử dụng hệ thống tự động hóa: Khi xét đến hiệu năng sử dụng, công tác vận hành và bảo dưỡng công trình có vai trò quan trọng tương đương với bản thân kết cấu công trình. Hệ thống điều khiển máy tính đang được sử dụng ngày càng rộng rãi để theo dõi và kiểm soát các hệ thống bên trong công trình, bao gồm HVAC, chiếu sáng, hệ thống cơ khí và kiểm soát độ ẩm. Lợi ích từ những hệ thống này là vô cùng to lớn, bao gồm cả tiết kiệm năng lượng, phát hiện sớm hơn và giải quyết các vấn đề, hỏng hóc, đồng thời giảm nhu cầu sử dụng lao động cho bảo dưỡng, giảm cả chi phí bảo hiểm. Hầu hết các công trình hiện đại ngày nay đều sử dụng hệ thống tự động hóa ở các mức độ khác nhau.
2.3.6 Tích hợp yếu tố công nghệ cao và yếu tố sinh thái : Đối với các công trình công cộng và các tòa nhà cao tầng, việc sử dụng công nghệ cao là điều tất yếu trong xây dựng và kiến trúc. Để tích hợp được tính bền vững là một yêu cầu khó đòi hỏi các kiến trúc sư phải phát triển các loại kỹ thuật sinh thái, sử dụng năng lượng, vật liệu có thể tái sinh,..nhưng cũng cần phải căn cứ theo điều kiện địa phương để thực hiện mục tiêu thiết kế.
Ví dụ : Dự án tòa nhà chọc trời Organic London lấy cảm hứng từ sự tăng trưởng thực vật và các giàn giáo bằng tre của châu Á kết hợp tái sử dụng các chất thải sản xuất bởi con người. Tòa thị chính London của Norman Foster. Ngân hàng Frankfurt ở Đức – KTS. Norman Foster với giải pháp dùng sân trong và các sảnh trời trên cao dẫn dắt các luồng gió. Sân bay Barajas, Madrid – KTS. Richard Rogers.
2.3.7 Đồng bộ với hệ thống sinh thái bên ngoài :
– Một công trình “Xanh” được xem là thành công nếu nó kết hợp tốt với hệ thống tự nhiên trong Sinh quyển.
– Một công trình “Xanh” phải có tác động phá hoại môi trường nhỏ nhất và có tác động tích cực lớn nhất tới môi trường.
Với các đề xuất đó, KTS. Keneth Yeang là người tiên phong trong việc xây dựng các công trình kiến trúc trở thành 1 hệ thống sinh thái đồng bộ với hệ thống sinh thái bên ngoài. Theo ông : ” Đó là sự gắn kết đồng bộ với hệ thống sinh thái trong khí quyển trong suốt cuộc đời của công trình……Thiết kế kiến trúc bền vững có thể được định nghĩa như là thiết kế sinh thái – là thiết kế kết hợp chặt chẽ với hệ thống sinh thái trong sinh quyển trên toàn bộ chu trình sống của hệ thống xây dựng”.
Ví dụ: Tòa nhà Menara Mesiniaga, tòa nhà sinh thái Editt Tower – KTS. Keneth Yeang.
2.3.8 Học tập từ kiến trúc truyền thống: Không như các công trình sử dụng các giải pháp công nghệ hiện đại, việc s ử dụng các vật liệu địa phương, giải quyết các vấn đề thông gió chiếu sáng tự nhiên tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguồn nước hiệu quả và kết hợp với cây xanh dựa trên các yếu tố vi khí hậu của địa phương lại là giải pháp ít tốn kém chi phí đầu tư ban đầu, phù hợp với những công trình quy mô nhỏ và thấp tầng.
Ví dụ : Bar café Gió và nước ở Bình Dương, Quán café ở nhà hội nghị tiệc cưới ở Kontum – KTS. Võ Trong Nghĩa.
2.3.9 Kiến trúc phỏng sinh học: Kiến trúc phỏng sinh học vượt ra ngoài việc chỉ sử dụng tự nhiên làm nguồn cảm hứng cho các thành phần thẩm mỹ của các công trình, thay vào đó, kiến trúc sư còn tìm cách sử dụng tính chất của chúng để giải quyết các vấn đề về chức năng của tòa nhà. ” Tự nhiên có mặt ở khắp mọi nơi, bạn luôn có thể tìm thấy một cái gì đó để bắt chước“, một câu nói nổi tiếng của Leonardo Da Vinci. Kiến trúc phỏng sinh học sử dụng các hình thức của hình học lấy cảm hứng từ thiên nhiên trong thiết kế và tìm cách kết nối lại với con người. Thiên nhiên có rất nhiều điều để dạy cho chúng ta và các kiến trúc sư đang bắt đầu nhìn vào hình thức trong tự nhiên làm đề tài cho mẫu thiết kế. Sự tương tác lẫn nhau trong môi trường và cuộc sống tạo sự liên kết mật thiết giữa con người với tự nhiên và dĩ nhiên không thể tách biệt.
Ví dụ : Interfaith Chapel tại trường Đại học phía bắc Florida, một trong số các công trình nhận giải thưởng AIA Orlando’s annual Design (danh hiệu dành cho các công trình thiết kế uy tín ở Florida).
2.3.10 Hình thành những khu dân cư hay khu đô thị sinh thái
Một công trình xanh riêng lẻ thôi cũng là rất tốt tuy nhiên ảnh hưởng của nó ít nhiều sẽ bị hạn chế. Do đó việc mở rộng cơ sở hạ tầng khu dân cư xanh, bền vững cho toàn bộ cộng đồng cùng có thể chung tay mang tới những hiệu quả sâu rộng hơn vì lợi ích môi trường và xã hội. Tương tự như những chứng chỉ xanh dành cho công trình riêng biệt, các nhà phát triển đang mong muốn ghi nhận nỗ lực của các khu phố, khu dân cư thông qua chứng nhận tương tự như LEED dành cho Phát triển vùng lân cận. Một lợi thế của công trình bền vững ở quy mô cộng đồng là nó có thể mang lại cơ hội tiếp cận công trình xanh dành cho các gia đình với mức thu nhập thấp và những đối tượng khác không đủ khả năng tiếp cận.
Ví dụ: Làng sinh thái Bezed ở Sutton, London, Anh. Làng thiên niên kỷ Greenwich ở Anh, Khu nhà ở Phũ Mỹ Hưng, Q.7, Tp.HCM.
3. Kết luận:
Với các ảnh hưởng của biến đổi môi trường và khí hậu hiện nay, ngay từ bây giờ con người cần phải thay đổi quan niệm truyền thống, cộng thêm vào đó là phải có hành động cụ thể để phát triển bền vững. Nhiệm vụ của chúng ta là phải đưa những thiết kế kiến trúc bền vững ngày càng phổ biến và trở thành xu hướng chung của tương lai. Các giải pháp thiết kế kiến trúc bền vững mà tác giả đã đưa ra ở trên hi vọng sẽ giúp cho các kiến trúc sư, kĩ sư xây dựng có thêm sự tham khảo và có thể áp dụng vào công việc của mình.
Lê Thị Thu Hà
Giải Pháp Cầu Thang Trong Thiết Kế Kiến Trúc Nhà Đẹp
Giải pháp cầu thang trong thiết kế kiến trúc nhà đẹp
Cầu thang là một trong những không gian rất quan trọng trong thiết kế kiến trúc nhà đẹp dân dụng như : Thiet ke biet thu, Thiết kế nhà ống, nhà phố hay nhà chia lô… Thang là giải pháp giao thông theo trục đứng của ngôi nhà, giúp cho việc di chuyển lên các tầng trên một cách dẽ dàng và thuận lợi hơn. Cầu thang dành cho nhà ống, nhà phố hay nhà biệt thự thì khi được thiết kế, bố trí hợp lý, sẽ đem lại sự thoải mái cho những người sống trong ngôi nhà đẹp đó. Trái lại, nếu thiết kế cầu thang không phù hợp, sẽ đem đến sự khó chịu, và đặc biệt là sẽ làm giảm sức khỏe của những người sống trong đó ( những bệnh lý về sương khớp ).
Thang được thiết kế từ những chất liệu gì?
Cầu thang sử dụng cho những mẫu nhà ống,nhà phố hay nhà biệt thự ngày nay thường được cấu tạo gồm có: bản thang, bậc thang, tay vịn cầu thang, chiếu nghỉ cầu thang, có thể có thêm cốn thang.
Vật liệu tạo nên cầu thang rất phong phú và đa dạng, để đáp ứng nhu cầu về thẩm mĩ cũng như nhu cầu sống của con người. Cầu thang có thể được làm từ bê tông cốt thép, làm từ gỗ, làm từ thép… tạo nên những sản phẩm thiết kế thêm đang dạng.
Có những loại thang gì trong thiết kế kiến trúc nhà ở?
Trong thiết kế kiến trúc nhà đẹp như thiết kế nhà phố, nhà ống hay nhà biệt thự thì cầu thang được thiết kế rất đa dạng về kiểu dáng và kích thước. Vì cầu thang là một trong những sản phẩm được các kiến trúc sư quan tâm, trau truốt trong quá trình thiết kế. Có rất nhiều biến thể của cầu thang, nhưng về cơ bản thì cầu thang gồm những loại sau: cầu thang thẳng, cầu thang xuán ốc, cầu thang chữ L, cầu thang uốn cong,..
Cầu thang thẳng trong thiết kế kiến trúc nhà đẹp,một cách sử lý không gian đầy ấn thượng, khác lạ.
Thiết kế kiến trúc cầu thang xoắn, đem đến một giải pháp tối ưu cho toàn bộ không gian trong ngôi nhà đẹp, tạo nên một nét thẩm mĩ riêng.
Giải pháp cầu thang chữ L trong thiết kế kiến trúc nhà đẹp
Thiết kế kiến trúc cầu thang cong trong không gian nhà đẹp, mang lại sự mềm mại và sang trọng.
Những lưu ý về phong thủy trong thiết kế kiến trúc nhà đẹp.
Cầu thang có vai trò quan trọng và gây nhiều ảnh hưởng trong thuật Phong thủy cũng như tôn giáo. Nếu cầu thang nhà bạn hợp phong thủy, nó sẽ phân chia đều sự may mắn giữa các phần trong nhà. Ngược lại thì dòng năng lượng đó sẽ lan truyền các loại bệnh tật, mất mát tài sản và vận rủi cho gia đình.
Bậc cầu thang không nên bị lõm hay hở bởi nó làm ảnh hưởng đến sự tích lũy của cải.
Chân và đỉnh cầu thang không bao giờ đối diện cửa chính.
Cầu thang phải có độ vững chắc. Tránh cầu thang “kẽo kẹt” và lan can “lung lay”.
Tránh chọn màu đỏ cho cầu thang bởi điều này mang lại những bất hạnh nghiêm trọng.
Tránh đặt nước (non bộ) dưới chân cầu thang bởi điều này sẽ cản trở sự thành công của thế hệ thứ hai trong gia đình.
Tránh đặt cầu thang ở chính giữa nhà.
Cầu thang không nên bắt đầu hay kết thúc ở trước nhà vệ sinh.
Cố gắng tránh đặt cầu thang ở những vị trí báo trước điềm không hay như là sao gở chiếu xuống cầu thang vậy.
Tránh đặt cầu thang xoắn ốc ở giữa nhà.
Đặt một chiếc đèn chùm phía trên cầu thang.
Đặt một màn che hay chia cầu thang và cửa chính thành những khu vực khác nhau nếu chúng đối diện nhau.
Cầu thang có thể làm bằng gỗ, kim loại hoặc bê tông là biểu tượng của ba yếu tố rắn chắc. Cầu thang gỗ thích hợp đặt hướng Nam, Đông và Đông Nam. Cầu thang kim loại tốt nhất nên đặt hướng Đông Bắc, Tây Nam, Tây và Tây Bắc.
Treo tranh Quan Vũ gần cầu thang giống như “lá bùa” bảo vệ cho bạn và gia đình.
Đặt một cặp Kỳ Lân hai bên cầu thang để chống lại nguồn năng lượng xấu di chuyển lên trên và khuyến khích năng lượng tốt lên trên.
Số bặc cầu thang của từng tầng chia hết 4 dư 1 đạt được cung sinh, và tổng số các bặc trong toàn nhà cũng phải chia hết cho 4 dư 1. ( khi đấy tổng số bậc của tầng cuối cùng sẽ rơi vào cung Não hoặc cung Bệnh, nghĩa là chia hết cho 4 dư 2, dư 3 )
Công Ty Thiết Kế Kiến Trúc Green House Việt Nam
Thương hiệu Green House Việt Nam được chọn với ý nghĩa “Ngôi nhà xanh”, ngôi nhà có sức sống, luôn vươn lên, thuận theo tự nhiên, đó cũng là ngôi nhà sinh thái, luôn gần gũi, hoà hợp với thiên nhiên để mang đến cảm giác bình yên cho con người.
TẠI SAO BẠN NÊN CHỌN DỊCH VỤ THIẾT KẾ CỦA GREEN HOUSE
Triết lý về thiết kế
Mỗi công trình Green House Việt Nam là một sự sáng tạo độc đáo với những nét đặc sắc riêng, góp phần khẳng định sự khác biệt, đẳng cấp và cá tính của khách hàng.
Kinh nghiệm hơn 500 dự án
Dự án của Green House Việt Nam thực hiện trải dài trên toàn quốc từ thiết kế và thi công dinh thự, biệt thự, căn hộ chung cư cao cấp, nhà riêng cho tới văn phòng công ty.
Đội ngũ kiến trúc sư giỏi
Với đội ngũ kiến trúc sư dày dặn kinh nghiệm, thiết kế những công trình đẳng cấp, những sản phẩm vượt trội về chất lượng, đáp ứng được đúng nhu cầu cũng như sự kỳ vọng của khách hàng.
Đảm bảo ngân sách, tối ưu chi phí
Đến với Green House Việt Nam, khách hàng sẽ nhận được các phương án thiết kế không những đảm bảo tính khoa học, hợp lí và chất lượng mà còn tối ưu tới 30% chi phí xây dựng
Miễn phí thiết kế khi thi công trọn gói
Miễn phí 100% phí thiết kế khi khách hàng lựa chọn dịch vụ thi công trọn gói – chìa khóa trao tay tại Green House Viêt Nam.
Bản vẽ chi tiết từ các chuyên gia bộ môn
Quý khách sẽ nhận được bản vẽ thiết kế chi tiết, mỗi lĩnh vực Thiết kế Kiến trúc, Điện, nước đều do các kiến trúc sư và kỹ sư có chuyên môn, năng lực chuyên sâu từ Green House Việt Nam triển khai.
Tối ưu không gian, đảm bảo tiến độ
Các phương án mà chúng tôi đưa ra nhằm đảm bảo nhu cầu sử dụng cũng như tạo nên một không gian sống đầy khoa học. Không chỉ đến chất lượng, chúng tôi còn đảm bảo thời gian hoàn thành đúng tiến độ.
Bảo hành thiết kế
Green House Việt Nam có chính sách bảo hành & bảo trì sản phẩm ĐỘC NHẤT, đồng thời, chúng tôi luôn quan tâm và hướng tới cốt lõi là quyền lợi và sự hài lòng của khách hàng.
Bạn đang xem bài viết Các Thủ Pháp Thiết Kế Kiến Trúc Của Zaha Hadid (Phần 1) trên website Theindochinaproject.com. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!