Cập nhật thông tin chi tiết về Đề Tài Sáng Kiến Kinh Nghiệm Một Số Biện Pháp Rèn Chữ Viết Cho Học Sinh Lớp 1 mới nhất trên website Theindochinaproject.com. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1 A . PHẦN MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Như chúng ta đã biết giáo dục là quốc sách hàng đầu, nói đến giáo dục là nói đến chất lượng bởi nó là then chốt, là mối quan tâm lớn nhất của bao nhiêu thế hệ. Sung sướng biết bao khi các bậc phụ huynh nhìn thấy con mình biết đọc, biết viết những nét chữ đầu tiên trên trang giấy trắng. Bởi vậy vấn đề rèn chữ viết cho học sinh Tiểu học là vô cùng quan trọng và cấp thiết. Để các em viết đúng quy trình, viết đẹp và đều nét chữ không phải là dễ dàng và đây cũng là một quá trình học tập, rèn luyện. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nét người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như với thầy và bạn đọc bài vở của mình…”. Đó là điều mà bấy lâu nay nhiều thế hệ thầy cô giáo đã trăn trở góp nhiều công sức cải tiến phương pháp giảng dạy của mình cho phân môn tập viết. Trong những năm gần đây ở Tiểu học chú trọng nhiều đến việc rèn chữ cho học sinh qua phong trào “Vở sạch chữ đẹp”. Năm học 2012 – 2013 tỉnh Quảng Bình đã tổ chức ngày hội thi viết chữ đẹp cấp Tiểu học.Tất cả giáo viên, học sinh và các bậc phụ huynh đã hưởng ứng nhiệt tình cho ngày hội này. Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy học sinh nói chung và học sinh lớp tôi nói riêng chữ viết chưa đẹp, cỡ chữ, độ cao và khoảng cách chưa chính xác, còn hay sai, bên cạnh đó tư thế để viết nhiều em chưa chú ý. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói chung. Mặc dù hiện nay, vào thời điểm công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ. Tác động không nhỏ tới đời sống mọi mặt xã hội, có thể không cần chữ viết đẹp vì đã có máy tính. Nhưng với những ý nghĩa giáo dục như đã nêu trên thì việc rèn chữ cho học sinh ngày càng cần thiết, nó góp phần vào việc giáo dục toàn diện cho học sinh. Chính vì vậy trong quyết định ban hành quy định về chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ngày 4/5/2007 số 14/2007/QĐ – BGDĐT cũng đã nêu rất rõ yêu cầu giáo viên tiểu học phải viết đúng mẫu, biết cách hướng dẫn học sinh “Giữ vở sạch, viết chữ đẹp”. Trước tình hình thực tế như vậy vấn đề đặt ra là người giáo viên càng phải có những phương pháp, biện pháp gì khắc phục để rèn cho học sinh viết đúng, viết đẹp đối với học sinh Tiểu học? Đó là việc làm hết sức quan trọng đối với người giáo viên dạy Tiểu học hiện nay. Trong năm học này, bản thân tôi trực tiếp dạy lớp 1, đã đầu tư nhiều thời gian để tìm ra phương pháp, biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 đạt kết quả cao. Để góp phần nâng cao chất lượng chữ viết tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm nhỏ về việc: “Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”. II. CƠ SỞ CỦA VIỆC VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 1. Cơ sở lí luận: – Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở Tiểu Học nhất là đối với học sinh lớp Một. Tập viết trang bị cho học sinh bộ chữ cái Tiếng Việt và những yêu cầu kỹ thuật để sử dụng bộ chữ cái đó trong học tập và giao tiếp, góp phần rèn luyện một trong những kỹ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường đó là kỹ năng viết chữ. – Dạy Tập viết cụ thể là dạy học sinh những khái niệm cơ bản về đường kẽ, dòng kẽ, hình dáng, tên gọi các nét, độ cao, cỡ chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét hoặc liên kết chữ cái … . Từ đó hình thành ở các em về hình dáng, độ cao, sự cân đối, tính thẩm mỹ của chữ viết. – Dạy học sinh biết được những kỹ năng và thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức tạp bao gồm những kỹ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái và liên kết chữ cái tạo chữ ghi tiếng. Đồng thời giúp các em xác định khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để hình thành kỹ năng viết đúng mẫu, rõ ràng và cao hơn là viết nhanh, viết đẹp. Ngoài ra, tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở, cách trình bày bài viết cũng là một kỹ năng đặc thù của việc dạy Tập viết mà giáo viên cần thường xuyên quan tâm. Bên cạnh đó giáo viên cần nắm vững chương trình tập viết hiện hành của Bộ Giáo Dục và Đào tạo để không những nâng cao chất lượng dạy viết chữ mà còn phối hợp với các hợp phần khác nhằm phát huy vai trò công cụ của việc Tập viết. Chương trình tiểu học ban hành theo Quyết định số 43/2001/QĐ-BGD&ĐT ngày 9/11/2001 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định cụ thể như sau: – Lớp 1: Tập viết đúng tư thế, hợp vệ sinh. Viết các chữ cái cỡ vừa và nhỏ, tập ghi dấu thanh đúng vị trí, làm quen với chữ hoa cỡ lớn và cỡ vừa theo mẫu chữ quy định, tập viết các số đã học. – Ở lớp Một việc dạy Tập viết được phối hợp nhịp nhàng với dạy học vần. Học sinh luyện tập viết chữ dưới hai hình thức chủ yếu đó là: Luyện tập viết chữ trong các tiết học âm, chữ ghi âm, vần và tập viết theo các yêu cầu kỹ thuật trong các tiết tập viết. Ngoài ra, việc rèn luyện kỹ năng tập viết còn được triển khai trong các giờ học chính tả. – Khi học tập viết, học sinh được quan sát trực tiếp chữ mẫu và cách viết mẫu của giáo viên, nghe giáo viên phân tích cách viết để hình thành biểu tượng chữ viết. Sau đó học sinh được luyện tập nhiều lần được sửa chữa rồi mới viết vào vở. Do vậy, hoạt động của giáo viên và học sinh có cao hay không phụ thuộc nhiều vào điều kiện về cơ sở vật chất như lớp học, ánh sáng, bàn ghế: phải đảm bảo các điều kiện sau: 1. Ánh sáng phòng học: Phòng học phải có đủ ánh sáng cho mọi học sinh ngồi học theo quy định của vệ sinh học đường. Quy định của Bộ Giáo dục & Đào tạo: Độ chiếu sáng trong không gian lớp học từ 200 – 500 lux (lux: đơn vị đo độ chiếu sáng Quốc tế) 2. Bảng lớp: Bảng lớp được treo ở độ cao vừa phải, cạnh dưới của bảng ngang tầm đầu của học sinh ngồi trong lớp. 3. Bàn ghế học sinh: Kích thước bàn ghế phải phù hợp với độ cao trung bình của từng đối tượng học sinh. 4. Bảng viết của học sinh (Bảng con): Cần chú ý những điều kiện tối thiểu về việc chuẩn bị bảng con của học sinh. Bảng làm bằng chất liệu mica màu trắng và dụng cụ viết bằng bút dạ học sinh sẽ không chủ động khi viết chữ. 5. Phấn viết, khăn lau bảng và bút viết: Không cho học sinh dùng phấn cứng quá hoặc phấn kém phẩm chất. Khăn lau bảng cần sạch sẽ, có độ ẩm, được gấp lại nhiều lần, độ dày thích hợp. Giai đoạn đầu của lớp Một học sinh dùng bút chì đến tuần 8 mới dùng bút kim mực. 6. Vở tập viết: Vở tập viết là phương tiện luyện tập thực hành quan trọng của học sinh. Vở tập viết đã in sẵn chữ mẫu thể hiện nội dung và yêu cầu của bài tập viết. Giáo viên cần nắm vững yêu cầu và đặc điểm của từng bài để hướng dẫn cách viết thích hợp. – Để hình thành kỹ năng viết chữ cho học sinh, việc dạy Tập viết phải trải qua hai giai đoạn: * Giai đoạn 1: Giai đoạn này hình thành và xây dựng biểu tượng về chữ viết, giúp các em hiểu và ghi nhớ được hình dáng, kích thước, quy định viết từng chữ cái. Cái hiểu biết này giúp học sinh viết chữ một cách tự giác. Nhờ vậy, kết quả đạt được sẽ nhanh và chắc chắn hơn. * Giai đoạn 2: Đây là giai đoạn củng cố, hoàn thiện biểu tượng về chữ viết thông qua các hình thức luyện tập viết chữ. Tóm lại: Dạy Tập viết ở Tiểu Học là truyền thụ cho học sinh những kiến thức cơ bản về chữ viết và kỹ thuật viết chữ. Trong các tiết tập viết học sinh nắm bắt được các kiến thức cơ bản về cấu tạo bộ chữ cái Tiếng Việt, thể hiện bộ chữ cái này trên bảng, vở … đồng thời được hướng dẫn các yêu cầu kĩ thuật viết nét chữ, chữ cái, viết từ và câu. Ngoài ra, trong việc dạy học sinh hình thành kĩ năng viết chữ cần phải tính đến các yếu tố cảm xúc về tâm lý, nếu trẻ viết với tâm lý vui vẻ, phấn chấn. Các em vui khi được tiếp xúc với thế giới các con chữ và viết được một chữ. Gooc-ki gọi là: “Yếu tố bùng nổ tâm lý”, đồng thời cũng là cảm xúc mãnh liệt nhưng cũng rất hồn nhiên sinh động khi trẻ học viết chữ. 2. Cơ sở thực tiễn: Đầu năm học khi nhận lớp, học sinh tôi rất khờ, nhiều em chỉ biết cầm bút chì ngồi nhìn các bạn viết, tôi thật sự boăn khoăn lo lắng, nỗi lo lắng ấy tràn ngập trong lòng tôi hằng ngày, hằng giờ. Từ đó tôi bắt đầu suy nghĩ phải tìm hiểu thực tế vì sao các em chưa viết được, viết chưa đẹp. Đó là một vấn đề cấp bách đối với bản thân tôi. Sau đó tôi tiến hành tìm ra những giải pháp cụ thể nhằm khắc phục tình trạng non yếu này. Có rất nhiều nguyên nhân chủ yếu sau đây: – Gia đình học sinh đa số ở vùng nông thôn sống bằng nghề nông, gia đình đông con, hoàn cảnh kinh tế gia đình còn nhiều khó khăn nên cha mẹ chưa thật sự quan tâm đến việc học tập của con em. – Bản thân mỗi em chưa phát huy được tính tự học tự rèn ở trường cũng như ở nhà. Mặt khác phụ huynh chưa đôn đốc nhắc nhở còn thơ ơ với việc học tập. – Các em còn ham chơi hơn ham học. – Học sinh chưa nắm được cấu tạo nét, điểm đặt bút, dừng bút của các nét cơ bản, các con chữ … Chưa nắm được quy trình viết hay viết ngược chữ. – Cầm bút chưa đúng cách, ngồi viết chưa đúng tư thế, chưa khoa học. – Dụng cụ hoc tập còn thiếu ở một số em. – Một số học sinh chưa được qua mẫu giáo. III. THỜI GIAN, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. TÀI LIỆU PHỤC VỤ CHO VIỆC NGHIÊN CỨU VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. Thời gian nghiên cứu: – Tháng 9/ 2011 đến tháng 5/ 2012. Đối tượng nghiên cứu: – Đối tượng tác động trực tiếp là học sinh lớp 1D. 3. Phạm vi nghiên cứu: – Trường Tiểu học Quảng Long – Chương trình dạy tập viết lớp 1. 4. Phương pháp nghiên cứu: – Phương pháp điều tra – Phương pháp quan sát – Phương pháp luyện tập – Phương pháp so sánh, đối chứng – Phương pháp nghiên cứu sản phẩm – Phương pháp thử nghiệm – Phương pháp kiểm tra đánh giá. 5. Tài liệu phục vụ cho việc nghiên cứu viết sáng kiến kinh nghiệm: – Vở tập viết lớp 1 – Thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 1 – Dạy tập viết ở trường tiểu học. – Chuẩn kiến thức,kĩ năng môn Tiếng Việt (phân môn tập viết lớp 1) – Tạp chí thế giới trong ta của các năm. – Quyết định 31 về mẫu chữ viết để dạy và học ở trường Tiểu học. B. PHẦN NỘI DUNG I. ĐIỀU TRA, PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH ĐẦU NĂM HỌC: 1. Thực trạng dạy và học phân môn tập viết: a. Thực trạng chung: Đây là lớp học đầu cấp, các em đến trường đang còn bỡ ngỡ với những con chữ. Nhìn thì thấy rất đơn giản nhưng để viết đúng mẫu, cỡ chữ, viết đúng khoảng cách và thành thạo thì trẻ cần phải gắng công khổ luyện dưới sự tận tình chăm sóc của thầy cô. Ở trường Tiểu học đã từ lâu rất chú trọng đến chữ viết nhưng học sinh vẫn viết xấu là do nhiều nguyên nhân: Từ phía nội dung chương trình,từ phía phụ huynh, học sinh và giáo viên. Như chúng ta đã biết, ngay ở học kì 1 phân môn tập viết có một tiết riêng mà 2 tuần mới viết một bài, những bài còn lại trong vở nó được lồng ghép với tiết Học vần. Do vậy, để đầu tư cho học sinh viết chữ đẹp toàn lớp thì rất khó. Những em có năng khiếu về chữ viết rất ít, giáo viên phải đi từng em để cầm tay mà thời gian thì có hạn. Đó là vở tập viết chưa kể vở âm – vần cũng không có trong chương trình học chính khóa. Về phía phụ huynh, các bậc cha mẹ ít nắm được quy trình viết như là điểm đặt bút, điểm dừng bút của các con chữ. Về phía học sinh các em chưa đủ ý thức để học vì còn quá nhỏ. Chính vì vậy, việc rèn chữ viết cho học sinh chủ yếu là được thực hiện ở lúc tập viết ở vở tập viết. Vậy làm thế nào để rèn chữ đạt kết quả cao? Đây là vấn đề đặt ra cho mỗi giáo viên, đòi hỏi mỗi giáo viên phải tự tìm ra cho mình một giải pháp thích hợp góp phần nâng cao chất lượng vở sạch chữ đẹp toàn diện cho học sinh. b. Thực trạng chữ viết ở học sinh lớp 1 trường Tiểu học Quảng Long. Nhiều em mới vào học còn đọc chớt (phát âm chưa chuẩn) cho nên dẫn đến việc hay viết sai, ý thức tự luyện viết của các em rất hạn chế. Gia đình các em đa số là nông dân, tuy còn nhỏ nhưng các em vẫn phải làm việc phụ giúp bố mẹ nên có phần nào ảnh hưởng đến việc học tập của các em. Ở trường, các em được thầy cô giáo giảng dạy chu dáo, tận tình đưa tay giúp các em viết từng nét chữ, bằng nhiều hình thức, phương pháp dạy học. Nhưng do thiết bị, đồ dùng dạy học cũng như kích cỡ bàn ghế, phòng học, ánh sáng chưa đúng theo quy định nên cũng hạn chế việc hình thành kiến thức, kĩ năng cho các em. II. YÊU CẦU CƠ BẢN, PHƯƠNG PHÁP VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1/ Yêu cầu cơ bản của dạy tập viết ở lớp 1: a. Kiến thức, kĩ năng: + Kiến thức: Giúp học sinh có được những hiểu biết về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, khoảng cách giữa các chữ, chữ ghi tiếng, cách viết các chữ viết thường, dấu thanh và chữ số. + Kỹ năng: Viết đúng quy trình – nét, viết chữ cái và liên kết các chữ cái tạo thành chữ ghi tiếng theo yêu cầu liền mạch. Viết thẳng hàng các chữ trên dòng kẻ. Ngoài ra học sinh còn được rèn luyện các kỹ năng như: tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở… bài kiểm tra cuối năm là bài tập chép một đoạn trong bài tập đọc (không mắc quá 5 lỗi chính tả). – Muốn đổi mới phương pháp giảng dạy, giáo viên cần hiểu rõ ý đồ của vở tập viết. Cấu trúc mỗi bài gồm phần tập viết chữ cái và từ ứng dụng. Ở vở tập viết lớp 1 thì cứ sau bài học vần có một bài tập viết thêm để học sinh rèn luyện cách viết các chữ vừa học. – Các ký hiệu trong vở tập viết phải được học sinh nắm chắc như: đường kẻ ngang, quy định độ cao chữ cái, dấu chấm là điểm đặt bút đầu tiên của chữ, ký hiệu luyện viết ở nhà. Vở tập viết của Bộ giáo dục phát hành giúp học sinh không ngừng nâng cao về chất lượng chữ viết mà còn phối hợp với các môn học khác nhằm phát huy vai trò của phân môn tập viết. Chương trình tập viết lớp một gồm có: Học kỳ I: Sau mỗi bài học vần học sinh được luyện viết những chữ các em vừa học và mỗi tuần có thêm 1 tiết tập viết. Học kỳ II: Mỗi tuần có 1 tiết tập viết, mỗi tiết 35 phút và học sinh được làm quen với chữ viết hoa. b. Cơ sở tâm lý: Tâm lý tình cảm có ảnh hưởng rất lớn tới quá trình nhận thức. Nếu trẻ được viết trong tư thế thoải mái, tâm trạng phấn khởi thì dễ có kết quả tốt. Ngược lại, nếu trẻ buồn phiền thì chữ viết cũng bị ảnh hưởng. – Lý thuyết hoạt động: Để viết được chữ thì học sinh phải hoạt động (phải tiêu hao năng lượng của thần kinh và bắp thịt). Hoạt động viết của học sinh được thực hiện qua thao tác sau: – Làm quen với đối tượng: Khi giáo viên hướng dẫn thì trẻ sẽ tri giác bằng mắt, tai và tay sẽ làm theo. – Nói điều mình tri giác được, vừa nói vừa đưa tay theo các đường nét của chữ cái để nhấn mạnh cách viết đồng thời nhận ra tên gọi, hình dáng chữ đó. – Nói thầm kiến thức mới thu nhập được để tái hiện hình ảnh đó trong óc trước khi viết. – Làm thử: Hình ảnh đã có trong óc cần được thể hiện trên bảng, trên giấy bằng các dụng cụ như bút bảng, phấn, bút mực. – Kiểm tra lại kết quả so với mẫu để rút kinh nghiệm cho lần sau. c. Đặc điểm đôi tay trẻ khi viết: – Tay trực tiếp điều khiển quá trình viết của trẻ. Các cơ và xương bàn tay của trẻ đang độ phát triển nhiều chỗ còn sụn nên cử động các ngón tay vụng về, chóng mệt mỏi. – Khi cầm bút các em có tâm lý sợ rơi. Điều này gây nên một phản ứng tự nhiên là các em cầm bút chặt, các cơ tay cứng nên khó di chuyển. – Muốn có thói quen viết chữ nhẹ nhàng, thoải mái, trước hết học sinh phải biết kỹ thuật cầm bút bằng ba ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa), bàn tay phải có điểm tựa là mép cùi của bàn tay. Cầm bút phải tự nhiên, đừng quá chặt sẽ khó vận động, nếu lỏng quá sẽ không điều khiển được bút. – Nếu các em cầm bút sai kỹ thuật bằng 4 đến 5 ngón tay, khi viết vận động cổ tay, cánh tay thì các em sẽ mau mệt mỏi, sức chú ý kém, kết quả chữ viết không đúng và nhanh được. d. Đặc điểm đôi mắt trẻ khi viết: – Trẻ tiếp thu hình ảnh chữ viết qua mắt nhìn. Vì vậy, nếu chữ viết được trình bày với kích thước quá nhỏ hoặc ánh sáng kém thì các em phải cúi sát xuống để nhìn cho rõ chữ, từ đó dẫn đến cận thị. – Trong thời gian đầu, có thể các em nhận ra đúng hình chữ nhưng bàn tay chưa ghi lại đầy đủ hình dáng của mẫu chữ. Chỉ sau khi luyện tập, số lần nhắc đi nhắc lại nhiều hay ít tuỳ theo từng học sinh, thì các em mới chép đúng mẫu. 2/ Phương pháp thưc hiện: a) Phương pháp trực quan: Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường: kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu chữ, tìm sự giống nhau và khác nhau của chữ cái đã học trước đó trong cùng một nhóm bằng thao tác so sánh tương đồng. Chữ viết mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các bài tập viết. Đây là điều kiện đầu tiên để các em viết đúng. Có các hình thức chữ mẫu: chữ mẫu in sẵn, chữ phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu, chữ mẫu trong vở tập viết, hộp chữ mẫu… Tiêu chuẩn cơ bản của chữ mẫu là phải đúng mẫu quy định, rõ ràng và đẹp. Chữ mẫu có tác dụng: – Chữ mẫu phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu sẽ giúp học sinh dễ quan sát, từ đó tạo điều kiện để các em phân tích hình dáng và các nét chữ cơ bản, cấu tạo chữ cái cần viết trong bài học. – Chữ mẫu của giáo viên viết trên bảng sẽ giúp học sinh nắm được thứ tự các nét chữ của từng chữ cái, cách nối các chữ cái trong 1 chữ nhằm đảm bảo yêu cầu viết liền mạch, viết nhanh. – Chữ của giáo viên khi chữa bài, chấm bài cũng được quan sát như một loại chữ mẫu, vì thế giáo viên cần ý thức viết chữ đẹp, đúng mẫu, rõ ràng. Ngoài ra, để việc dạy chữ không đơn điệu, giáo viên cần coi trọng việc xử lý quan hệ giữa âm và chữ, tức là giữa đọc và viết. Do đó trong tiến trình dạy tập viết, nhất là những âm mà địa phương hay lẫn, giáo viên cần đọc mẫu. Việc viết đúng củng cố việc đọc đúng và đọc đúng đóng góp vai trò quan trọng để đảm bảo viết đúng. b) Phương pháp đàm thoại gợi mở: Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở giai đoạn đầu của tiết học. Giáo viên dẫn dắt học sinh tiếp xúc với các chữ cái sẽ học bằng một hệ thống câu hỏi, từ việc hỏi về các nét cấu tạo chữ cái, độ cao, kích thước chữ cái đến việc so sánh nét giống nhau và nét khác biệt giữa các chữ cái đã học với chữ cái đã phân tích. Ví dụ: Khi dạy chữ A, giáo viên có thể đặt câu hỏi: chữ A gồm có bao nhiêu nét? là những nét nào? chữ A cao mấy ô? độ rộng của chữ là bao nhiêu?… Với những câu hỏi khó, giáo viên cần định hướng cách trả lời cho các em. Vai trò của giáo viên ở đây là người tổ chức hướng dẫn học sinh phân tích cấu tạo chữ cái chuẩn bị cho giai đoạn luyện tập viết ở phần sau. c) Phương pháp luyện tập: Giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình tập viết chữ. Việc hướng dẫn học sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp đến cao để học sinh dễ tiếp thu. Lúc đầu là việc viết đúng hình dáng, cấu tạo kích thước các cỡ chữ, sau đó là viết đúng dòng và đúng tốc độ quy định. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ phải được tiến hành đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, ở phân môn tập viết cũng như ở các phân môn của bộ môn Tiếng Việt và các môn học khác. Khi học sinh luyện tập chữ viết, giáo viên cần luôn luôn uốn nắn cách ngồi viết. Cần lưu ý các hình thức luyện tập cơ bản sau: *Tập viết chữ (Chữ cái, chữ số, từ ngữ, câu) trên bảng lớp. Hình thức tập viết trên bảng có tác dụng kiểm tra sự tiếp thu cách viết và bức đầu đánh giá kỹ năng viết chữ của học sinh. Hình thức này dùng để kiểm tra bài cũ hoặc sau bước giải thích cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp. Từ đó, giáo viên phát hiện những chỗ sai của học sinh để uốn nắn (sai về kích cỡ, hình dáng, thứ tự các nét viết). *Tập viết chữ vào bảng con của học sinh: Học sinh luyện tập viết bằng phần (hoặc bút bảng) vào bảng con trước khi viết vào vở. Học sinh có thể viết chữ cái, vần, chữ khó vào bảng. Khi sử dụng bảng, giáo viên phải hướng dẫn học sinh cả cách lau bảng, cách giơ bảng, cách sử dụng và bảo quản phấn… *Luyện viết trong vở: Muốn cho học sinh sử dụng có hiệu quả vở tập viết, giáo viên cần hướng dẫn tỉ mỉ nội dung và yêu cầu về kĩ năng viết của từng bài (chữ mẫu, các dấu chỉ khoảng cách giữa các chữ, dấu chỉ vị trí đặt bút, thứ tự viết nét…) giúp các em viết đủ, viết đúng số dòng đầu tiên ở mỗi phần bài viết. Sự nghiêm khắc của giáo viên về chất lượng ở tất cả các môn học là cần thiết. Có như thế, việc luyện tập viết chữ mới được củng cố đồng bộ và thường xuyên. Việc làm này yêu cầu người giáo viên ngoài những hiểu biết về chuyên môn còn cần có sự kiên trì, cẩn thận và lòng yêu nghề – mến trẻ. * Rèn nếp viết chữ rõ ràng sạch đẹp. Chất lượng về chữ viết của học sinh không chỉ phụ thuộc vào điều kiện chủ quan (năng lực cá nhân, sự luyện tập kiên trì, trình độ sư phạm của giáo viên…) mà còn có sự tác động của những yếu tố khách quan (điều kiện, phương tiện phục vụ cho việc dạy và học Tập viết). Do vậy, muốn rèn cho học sinh nếp viết rõ ràng, sạch đẹp, giáo viên cần quan tâm hướng dẫn, nhắc nhở các em thường xuyên. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được thực hành luyện viết thông qua 2 hình thức: viết trên bảng (bảng cá nhân – bảng con, bảng lớp) bằng phấn và viết trong vở tập viết (tài liệu học tập chính thức do Bộ GD&ĐT qui định đối với lớp 1) bằng bút chì, bút mực. Do vậy, để thực hành luyện viết đạt kết quả tốt, học sinh cần có ý thức chuẩn bị và sử dụng có hiệu quả một số đồ dùng học tập thiết yếu sau: – Chuẩn bị bảng con, phấn, khăn lau đúng qui định: + Bảng con có dòng kẻ đồng dạng với dòng kẻ li trong vở tập viết. + Phấn viết có độ dài vừa phải. + Khăn lau sạch. Lưu ý: Sử dụng bảng con hợp lí và đảm bảo vệ sinh: + Ngồi viết đúng tư thế. + Cầm và điều khiển viên phấn đúng cách. + Viết xong cần kiểm tra lại. Tự nhận xét và bổ sung chỗ còn thiếu, giơ bảng ngay ngắn để giáo viên kiểm tra nhận xét. + Đọc lại chữ đã viết trước khi xoá bảng. – Vở tập viết, bút chì, bút mực: Vở tập viết lớp 1 cần được giữ gìn sạch sẽ, không để quăn góc hoặc giây bẩn. Bút chì dùng ở 7 tuần đầu lớp 1 cần được bọc cho cẩn thận, đầu chì không nhọn quá hay dày quá để dễ viết rõ nét chữ. Riêng về bút mực, trước đây đòi hỏi học sinh hoàn toàn sử dụng loại bút có quản, ngòi bút nhọn đầu viết được nét thanh nét đậm. Từ khi loại bút bi được sử dụng phổ biến thay thế cho bút chấm mực, việc học tập viết của học sinh có phần tiện lợi (viết nhanh, đỡ giây mực…) song chất lượng chữ viết có phần giảm sút. * Thực hiện đúng qui định khi viết chữ: – Tư thế ngồi viết: Tư thế lưng thẳng, không tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở 25 – 30cm; nên cầm bút tay phải, tay trái tì nhẹ lên mép vở để trang viết không bị xê dịch; hai chân để song song, thoải mái (tham khảo hình vẽ minh hoạ ở trang 2, vở Tập viết 1 – tập 1) – Cách cầm bút: Học sinh cầm bút bằng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa) với độ chắc vừa phải (không cầm bút chặt quá hay lỏng quá): khi viết, dùng ba ngón tay di chuyển bút nhẹ nhàng, từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động theo, mềm mại, thoải mái. – Cách để vở, xê dịch vở khi viết: Khi viết chữ đứng, học sinh cần để vở ngay ngắn trước mặt. Nếu tập viết chữ nghiêng, tự chọn cần để vở hơi nghiêng sao cho mép vở phía dưới cùng với mép bàn tạo thành một góc khoảng 15 độ. Khi viết độ nghiêng của nét chữ cùng với mép bàn sẽ tạo thành một góc vuông 90 độ. Như vậy, dù viết theo kiểu chữ đứng hay kiểu chữ nghiêng, nét chữ luôn thẳng đứng trước mặt (chỉ khác nhau về cách để vở). – Cách trình bày bài: Học sinh nhìn và viết đúng theo mẫu trong vở tập viết; viết theo yêu cầu được giáo viên hướng dẫn tránh viết dở dang chữ ghi tiếng hoặc viết chòi ra mép vở không có dòng kẻ li; khi viết sai chữ, không được tẩy xoá mà cần để cách một khoảng ngắn rồi viết lại. 3/ Những biện pháp thực hiện: Từ tình hình thực tế của lớp, nguyên nhân và trên cơ sở lý luận đã đưa ra, bản thân tôi đã cố gắng cải tiến, áp dụng các phương pháp giảng dạy của mình với mục tiêu rèn học sinh viết được, viết đúng và viết đẹp hơn. Qua quá trình nghiên cứu tôi đã tìm ra một số biện pháp rèn chữ viết và vân dụng vào thực tế như sau: – Tập cho các em tô các nét cơ bản bằng bút chì (giai đoạn đầu của lớp một) – Cung cấp đầy đủ kiến thức về các nét cơ bản: nét ngang, sổ thẳng, xiên phải, xiên trái, móc xuôi, móc ngược, móc hai đầu, cong hở trái, cong hở phải, cong kín, khuyết trên, khuyết dưới, nét thắt …. Cho học sinh nắm thật vững học sinh nào viết các nét chưa đúng, chưa đẹp yêu cầu rèn ngay tại lớp hoặc ở nhà đến khi viết được mới thôi. Qua phần rèn viết âm, tiếng, từ các em chỉ cần ghép các nét đã học viết tạo thành âm, tiếng dễ dàng hơn. – Giáo viên hướng dẫn kĩ phần cấu tạo nét chẳng hạn: Con chữ a gồm nét cong c (cong trái) và nét l (móc ngược). Chữ b gồm nét khuyết trên và nét(nét thắt trên). – Cho học sinh xác định được độ cao từng con chữ mà Quyết định 31/2002/QĐ-BGD&ĐT ngày 14/6/2002 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo quy định. Mẫu chữ cái viết thường: Các con chữ: h, b, g, y, l được viết với chiều cao 2,5 đơn vị (tức 5 ô li). + Chữ cái t được viết với chiều cao 1,5 đơn vị (3 ô li vở) + Chữ cái r, s được viết với chiều cao 1,25 đơn vị + Chữ cái d, đ, p, q được viết với chiều cao 2 đơn vị + Các chữ cái còn lại: o, ô, ơ, a, ă, â, e, ê, i, u, ư, c, n, m, v, x được viết với chiều cao 1 đơn vị. + Các dấu thanh được viết trong phạm vi 1 ô vuông có cạnh là 0,5 đơn vị + Chiều cao của các chữ số là 2 đơn vị + Chiều cao của các chữ cái viết hoa là 2,5 đơn vị. Riêng chữ cái viết hoa y, g được viết với chiều cao 4 đơn vị. – Xác định khoảng cách âm với âm, vần
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Một Số Biện Pháp Rèn Chữ Viết Cho Học Sinh Lớp 1
Phßng gd& ®t huyÖn §”ng TriÒu Trêng tiÓu häc quyÕt th¾ng ===***===
Sáng kiến kinh nghiệm: ” Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1″
Họ và tên: Nguyễn Thị Phượng Chức vụ: Giáo viên Tiểu học Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Quyết Thắng
Năm học: 2014-2015 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: 1
Tiểu học là bậc học nền tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết Tiếng Việt là chúng ta đã trao cho các em chìa khóa để mở ra những cánh cửa bước vào tương lai, là công cụ để các em vận dụng suốt đời. Tập viết là một phân môn có tầm quan trọng đặc biệt là ở tiểu học nhất là đối với lớp Một. Học vần, Tập đọc giúp học sinh đọc thông, tập viết giúp các em viết thạo. Đọc thông và viết thạo có quan hệ mất thiết với nhau, cũng như dạy tập viết, học vần, tập đọc không thể tách rời nhau. Viết đúng mẫu, rõ ràng và nhanh sẽ giúp học sinh có điều kiện ghi chép tất cả các môn học tốt hơn. Ngoài ra, tập viết còn góp phần quan trọng vào việc
rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như tính cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mĩ. Như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc bài vở của mình”. Hay người xưa cũng đã từng nói: “Nét chữ – nết người “. Qua câu nói đó người xưa muốn nói với các thế hệ đi sau rằng chữ viết là thể hiện tính cách của con người và thông qua rèn luyện chữ viết mà giáo dục nhân cách con người. Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu học, nhất là đối với lớp 1. Tập viết không những có quan hệ mật thiết tới chất lượng học học tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kĩ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường – kĩ năng viết chữ. Nếu viết chữ đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh thì học sinh có điều kiện ghi chép bài học tốt hơn. Viết xấu, tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng học tập. Học vần, tập đọc giúp cho việc rèn luyện năng lực đọc thông, tập viết giúp cho việc rèn năng lực viết thạo. Để làm chủ một tiếng nói về mặt văn tự, người học phải rèn luyện cho mình đọc thông, viết thạo văn tự đó. Hai năng lực này có quan hệ mật thiết với nhau. Lâu nay, nhiều thế hệ thầy giáo đã trăn trở góp nhiều công sức cải tiến kiểu chữ, nội dung và phương pháp dạy tập viết và nghiên cức các đề tài: ” Rèn chữ giữ 2
vở” cho học sinh. Tuy vậy chỉ có một bộ phận học sinh là biết “Rèn chữ giữ vở” và vẫn còn nhiều học sinh vẫn viết sai, viết xấu và viết rất chậm. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tiếng Việt nói riêng học các môn khoa học khác nói chung của các em. Học sinh lớp Một ngày đầu tiên đến trường còn rất nhiều bỡ ngỡ, việc làm quen với chữ viết của các em thật khó khăn bởi đôi tay của các em còn vụng về, lóng ngóng. Các em chưa hề có kiến thức cơ bản về chữ viết và kĩ thuật viết chữ. Mà kĩ thuật viết chữ đúng là điều cốt lõi để duy trì kĩ năng viết đúng, viết nhanh và làm chủ tiếng nói về mặt văn tự đó. Khi các em đã có kĩ thuật viết chữ đúng các em mới viết đẹp và từ kĩ thuật viết đúng đó sẽ là cơ sở giúp các em viết được những kiểu chữ sáng tạo đẹp hơn. Là một người giáo viên đang trực tiếp đứng trên bục giảng, trong tôi luôn đặt ra câu hỏi phải làm gì, làm như thế nào để giúp các em viết đúng, viết đẹp để góp phần nâng cao chất lượng học tập của các em với các môn học khác. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng chữ viết đúng, đẹp cho các em và và làm cho phong trào ” Vở sạch – chữ đẹp” của lớp cũng như của trường ngày một đi lên một cách bền vững nhất. Chính vì vậy mà tôi đã quyết định chọn và nghiên cứu đề tài: ” Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1″ 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. 2.1.Mục tiêu nghiên cứu Giúp giáo viên dạy lớp 1 nói riêng, giáo viên Tiểu học nói chung tìm ra phương pháp rèn chữ viết tốt nhất, hay nhất nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Giúp giáo viên có đủ vốn kiến thức cần thiết cho việc rèn chữ. Giúp giáo viên có trình độ, năng lực sư phạm, năng lực tổ chức các hoạt động học tập cho học sinh nhằm tích cực hoá hoạt động của người học. Ngoài ra, còn giúp giáo viên tích cực hoá hoạt động của mình: Giao việc cho học sinh; Kiểm tra học sinh; Tổ chức báo cáo kết quả làm việc;Tổ chức đánh giá. Thông qua việc nghiên cứu để có biện pháp cải tiến phương pháp giảng day, khắc phục những tồn tại về chữ viết cho học sinh nhằm giúp các em viết đúng, viết đẹp. 2.2..Nhiệm vụ nghiên cứu. 3
II. PHẦN NỘI DUNG 1.Cơ sở lý luận. 1.1.Tầm quan trọng của chữ viết. 5
Chữ viết là sáng tạo kỳ diệu của con người. Sự xuất hiện của chữ viết đánh dấu một giai đoạn phát triển về chất của ngôn ngữ. Chữ viết và dạy chữ viết được mọi người quan tâm. việc thực hiện rèn kỹ năng viết chữ cho học sinh tiểu học đã được nhiều thế hệ thầy, cô giáo quan tâm, trăn trở, góp nhiều công sức cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như phương pháp dạy chữ viết. Tuy vậy vẫn còn có những học sinh viết sai viết xấu và viết chậm. Đều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập Tiếng Việt nói riêng, học các môn khác nói chung.
Học sinh lớp 1, ngay từ những ngày đầu tiên đi học ở trường Tiểu học còn nhiều bỡ ngỡ, rụt rè việc giúp các em làm quen với chữ viết thật là khó khăn, tay cầm bút còn vụng về, Sau mỗi tiết học tập viết, tôi cảm thấy đối với học sinh ở độ tuổi lớp 1 nếu cùng một lúc mà đòi hỏi các em vừa viết đúng, viết đẹp ngay là một điều khó có thể thực hiện được. Do vậỵ, đối với giáo viên cần phải có sự dạy dỗ công phu, nhiệt tình, tập trung xây dựng biện pháp rèn chữ viết cho phù hợp với lứa tuổi, để các em tiếp thu được một cách vững chắc, chúng ta cần được sự kết hợp với gia đình để được sự kèm cặp sát sao của phụ huynh học sinh, với ý chí không ngừng cố gắng, chăm rèn chữ viết của học sinh . Vậy để việc rèn chữ viết đẹp của từng học sinh, của tập thể lớp 1/1 có hiệu quả cao, trước tiên cần xây dựng được nề nếp và kỹ thuật viết chữ đúng đó là cơ sở để viết chữ đẹp và cũng chính là yếu tố có tính quyết định việc rèn chữ viết đẹp của các em trong suốt quá trình học tập. 1.2. Vì sao phải rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 ? Đây là một câu hỏi đặt ra cho mỗi giáo viên giảng dạy và nhất là đối với giáo viên dạy lớp Một. Qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp Một nếu cùng một lúc đòi hỏi các em viết đúng, viết đẹp ngay là một điều không thực tế, khó có thể thực hiện được. Do vậy đối với từng lớp giáo viên cần lựa chọn mục tiêu và trọng tâm của từng môn học phù hợp với lứa tuổi của học sinh để học sinh tiếp thu bài một cách vững chắc. Tôi đã xác định muốn viết chữ đẹp thì việc cần làm đầu tiên ở lớp Một là rèn cho các em nề nếp và kĩ thuật viết chữ đúng thì mới có cơ sở để viết chữ đẹp cho suốt quá trình học tập của học sinh. 6
Qua nhiều năm giảng dạy ở lớp 1 của trường Tiểu học Quyết Thắng, bản thân tôi cũng như một số cô giáo cũng đã thực hiện một số biện pháp rèn chữ viết đẹp cho các em nhưng kết quả vẫn chưa cao, cụ thể lớp tôi chủ nhiệm như sau: – Do sự phối hợp giữa GVCN và phụ huynh HS chưa cao, nên việc chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập của các em còn kém chất lượng .
7
– GVCN chưa có kế hoạch cụ thể về thời gian cho việc rèn chữ viết ở lớp, ở nhà cho HS – Sĩ số HS của lớp quá đông khó hướng dẫn cụ thể đến từng em. – GV chưa được nghiên cứu và đầu tư cao về công tác rèn chữ viết cho học sinh . – GVCN chưa xây dựng được phương pháp rèn chữ viết đạt hiệu quả cao. – Chưa đẩy mạnh được phong trào chăm rèn chữ viết ở học sinh . Biện pháp khắc phục: Qua một số biện pháp thực hiện đã nêu trên, nhưng kết quả vẫn chưa cao, nay tôi nghiên cứu tài liệu và học hỏi ở đồng nghiệp xây dựng nên một số biện pháp sáng tạo và khoa học hơn, nhằm nâng cao chất luợng về phong trào giữ vở sạchrèn chữ viết đẹp cho HS lớp 1A như sau: * Kế hoạch rèn chữ viết cho HS( cách chuẩn bị vở sách và bố trí thời gian ) * Cách thực hiện rèn chữ viết cho học sinh + Hướng dẫn luyện viết các nét cơ bản + Hướng dẫn luyện viết các nhóm chữ thường, + Hướng dẫn luyện viết bài theo chương trình. + Hướng dẫn luyện viết ở vở Tập viết + Luyện viết câu ứng dụng + Xây dựng và bồi dưỡng HS thi viết chữ đẹp các cấp. 3. Giải pháp, biện pháp. 3.1.Mục tiêu. + Về tri thức: Giúp học sinh có được những hiểu biết về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét chữ hoặc lên kết chữ cái … Từ đó hình thành cho các em những biểu tượng về hình dáng, độ cao, sự cân đối, tính thẩm mĩ của chữ viết. +Về kĩ năng: Viết đúng quy trình – nét, viết chữ cái và liên kết các chữ cái tạo thành chữ ghi tiếng theo yêu cầu liền mạch. Viết thẳng hàng các chữ trên dòng 8
kẻ. Ngoài ra học sinh còn được rèn luyện các kỹ năng như: tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở… bài kiểm tra cuối năm là bài tập chép một đoạn trong bài tập đọc (không mắc quá 5 lỗi chính tả). – Muốn đổi mới phương pháp giảng dạy, giáo viên cần hiểu rõ ý đồ của vở tập viết. Cấu trúc mỗi bài gồm phần tập viết chữ cái và từ ứng dụng. Ở vở tập viết lớp 1 thì cứ sau bài học vần có một bài tập viết thêm để học sinh rèn luyện cách viết các chữ vừa học. – Các ký hiệu trong vở tập viết phải được học sinh nắm chắc, như: đường kẻ ngang, quy định độ cao chữ cái, dấu chấm là điểm đặt bút đầu tiên của chữ, ký hiệu luyện viết ở nhà. – Cách sắp xếp các chữ cái có hình dáng tương tự vào cùng bài dạy xuất phát từ quan niệm muốn dùng thao tác tương đồng để dạy chữ cái và dạy viết theo thứ tự từ đơn giản đến phức tạp xét về cấu tạo nét chữ. 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện. 3.2.1. Hướng dẫn học sinh sử dụng đúng cách các đồ dùng học tập Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được thực hành luyện viết thông qua 2 hình thức: viết trên bảng (bảng cá nhân – bảng con, bảng lớp) bằng phấn và viết trong vở tập viết (tài liệu học tập chính thức do Bộ GD&ĐT qui định đối với lớp 1) bằng bút chì, bút mực. Do vậy, để thực hành luyện viết đạt kết quả tốt, học sinh cần có ý thức chuẩn bị và sử dụng có hiệu quả một số đồ dùng học tập thiết yếu sau: a. Bảng con, phấn trắng, khăn lau. Bảng con màu đen, bề mặt có độ nhám vừa phải, dòng kẻ ô rõ ràng, đều đặn (thể hiện được 5 dòng) tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh viết phấn. Phấn trắng có chất liệu tốt làm nổi rõ hình chữ trên bảng. Khăn lau sạch sẽ, có độ ẩm vừa phải, giúp cho việc xoá bảng vừa đảm bảo vệ sinh, vừa không ảnh hưởng đến chữ viết. Thông qua việc thực hành luyện viết của học sinh trên bảng con, giáo viên nhanh chóng nắm được những thông tin phản hồi trong quá trình dạy học để kịp thời xử lí, tác động nhằm đạt được mục đích dạy học đề ra. Để việc sử dụng các đồ dùng 9
học tập nói trên trong giờ Tập viết đạt hiệu quả tốt, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện một số điểm sau: – Chuẩn bị bảng con, phấn, khăn lau đúng qui định: + Bảng con có dòng kẻ đồng dạng với dòng kẻ li trong vở tập viết. + Phấn viết có độ dài vừa phải. + Khăn lau sạch, có độ ẩm vừa phải. – Sử dụng bảng con hợp lí và đảm bảo vệ sinh: + Ngồi viết đúng tư thế. + Cầm và điều khiển viên phấn đúng cách. + Viết xong cần kiểm tra lại. Tự nhận xét và bổ sung chỗ còn thiếu, giơ bảng ngay ngắn để giáo viên kiểm tra nhận xét. + Đọc lại chữ đã viết trước khi xoá bảng. b. Vở tập viết, bút chì, bút mực: – Vở tập viết lớp Một cần được bao bọc, dán nhãn tên, giữ gìn sạch sẽ, không để quăn góc hoặc giây bẩn. Khi viết chữ đứng, học sinh cần để vở ngay ngắn trước mặt. Nếu tập viết chữ nghiêng, tự chọn cần để vở hơi nghiêng sao cho mép vở phía dưới cùng với mép bàn tạo thành một góc khoảng 15 độ. – Bút chì dùng ở 8 tuần đầu lớp Một cần được bọc cho cẩn thận, đầu chì không nhọn quá hay dày quá để dễ viết rõ nét chữ. – Bút mực trước đây đòi hỏi học sinh hoàn toàn sử dụng loại bút có quản, ngòi bút nhọn đầu viết được nét thanh nét đậm. 3.2.2. Rèn viết đúng trọng tâm các nhóm chữ
* Luyện viết các nét cơ bản: (Giai đoạn viết chữ nhỡ) Vào đầu năm học, tôi cung cấp ngay cho các em một số nét cơ bản như: -Nét sổ thẳng: viết nét thẳng đứng trong hai li theo mẫu sau đó luyện viết ở BC – Nét khuyết xuôi: Đặt bút từ dòng kẻ ngang li thứ hai lượn bút viết nét khuyết cao 5 li rộng 1 li – Nét khuyết ngược: đặt bút từ dòng hai của li thứ hai đưa bút xuống viết nét khuyết ngược 5 li rộng 1li. – Nét móc xuôi: Đặt bút từ dòng ngang thứ hai lượn bút lên viết nét móc xuôi 2 li 10
– Nét móc ngược: Đặt bút từ dòng ngang thứ hai đưa bút xuống 2 li lên nét hất 1 li. – Nét móc hai đầu: đặt bút từ dòng ngang thứ hai lượn bút lên viết nét móc, lượn bút xuống viết nét móc ngược phải, được nét móc hai đầu kết thúc hết li 1 – Nét móc hai đầu có thắt ở giữa: Phần trên nét thắt viết hơi giống chữ c, phần dưới nét móc viết gần giống nét móc hai đầu. – Nét cong hở phải: Đặt bút dưới dòng kẻ ngang thứ 3 của li 2 viết nét cong hở phải kết thúc giữa li 1. – Nét cong hở trái : Đặt bút giữa li thứ 2, lượn bút viết nét cong hở trái kết thúc nét cong giữa li 1. – Nét cong kín: Đặt bút giữa li 2 dưới dòng kẻ ngang thứ 3 lượn bút viết nét cong kín. -Tôi phân tích kĩ từng nét để các em nắm chắc. Nếu như cùng một lúc mà các em viết đúng, đẹp ngay thì điều đó khó có thể thực hiện được. Do vậy, tôi có kế hoạch cho hằng ngày, hằng tuần, hằng tháng như sau: Mỗi buổi học vào tiết cuối, tôi hướng dẫn cho cả lớp cùng viết vào bảng con các nét sổ thẳng, xiên, nét khuyết xuôi, khuyết ngược, sau đó hướng dẫn cho HS viết lại vào vở. Sau mỗi ngày như vậy tôi chấm vở và nhận xét xem các em viết đã đạt yêu cầu chưa. Sau đó chọn ra những em viết đúng, đẹp tuyên dương trước lớp, còn những em viết chưa đúng, chưa đẹp GV kịp thời sửa sai, uốn nắn cho HS. Cứ tương tự như vậy hằng ngày, hằng tuần để các em luyện viết đúng, nắm chắc được các nét cơ bản đã nêu trên *Luyện viết theo nhóm chữ:
Khi các em đã viết chắc được các nét cơ bản thì việc kết hợp để viết được các nhóm chữ tương đối dễ dàng hơn và các em sẽ tập trung cho việc rèn chữ viết nhiều hơn. Hướng dẫn HS nắm chắc về độ cao của từng con chữ: Các con chữ được viết trong hai li như: a,ă,ă,o,ô,ơ,u,ư,n,m,v,x,i , Các con chữ được viết trong hai li rưỡi: chữ s,r. Các con chữ được viết trong 3 li như: t 11
Các con chữ được viết trong bốn li như: d.đ,p,q Các con chữ được viết trong năm li như: b,l,h,,g,k,y, Khi hướng dẫn GV cần chú ý cách bắt bút từ nét hất đầu tiên Khi luyện viết các chữ có nét khuyết rất nhiều em thường viết sai nhiều ở nét khuyết. Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo nét và mối quan hệ về cách viết các chữ cái, để học sinh viết đúng kĩ thuật ngay từ đầu tôi chia thành các nhóm chữ và xác định trọng tâm đại diện cho mỗi nhóm chữ hay sai chỗ nào, học sinh gặp khó khăn gì khi viết các chữ ở nhóm đó. Nhóm 1: Gồm các chữ: m n i u ư v r t Với nhóm chữ này học sinh hay mắc lỗi viết chưa đúng nét nối giữa các nét, nét móc thường hay bị đổ nghiêng, khi hất lên thường bị choãi chân ra không đúng. – Để khắc phục nhược điểm này ngay từ nét bút đầu tiên tôi đặt trọng tâm rèn luyện cho học sinh viết nét móc ngược, nét móc hai đầu thật đúng, thật ngay ngắn trước khi ghép các nét tạo thanh chữ. Khi ghép chữ tôi luôn chú ý minh họa rõ nét điểm đặt bút, điểm dừng bút của mỗi nét để chữ viết cân đối, đẹp.
Ví dụ: Chữ n: Hướng dẫn lượn bút nét hất từ giữa li thứ hai viết nét móc xuôi(1) dừng bút ở dòng kẻ li thứ nhất ,không nhấc bút mà ngược lên dòng kẻ li thứ hai để viết nét móc hai đầu, kết thúc đến hết li thứ nhất .( cần chú ý có HS rê bút bắt đầu từ từ dòng kẻ hai hết li thứ hai ) Trong nhóm chữ thường có chữ t, HS thường hay viết nhầm về độ cao là 4 li, do đó GV cần chú ý khi luyện viết chữ này. * Nhóm 2: Gồm các chữ: l b h k y p – Ở nhóm chữ này học sinh hay viết sai điểm giao nhau của nét và chữ viết còn cong vẹo – Để giúp học sinh viết đúng điểm giao nhau của các nét khuyết bằng một dấu chấm nhỏ và rèn cho học sinh thói quen luôn đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng chấm rồi mới đưa bút lên tiếp thì mới viết đúng. 12
Ví dụ: Chữ h viết nét khuyết cao 5 li,rộng 1 li, nét móc hai đầu cao hai li rộng 1 li rưỡi và kết thúc hết li thứ nhất, rộng hai li rưỡi. Khi viết chữ k: Chữ k được viết 2 nét, nét khuyết trên được viết trong 5 li, nét thắt giữa được viết trong 2 li – Đối với học sinh lớp Một để viết được nhóm chữ này thẳng, ngay ngắn thì cần rèn cho học sinh biết viết nét sổ thật đúng, thật thẳng ở ngay bài các nét chữ cơ bản khi nào thành thạo thì mới tiến hành viết nét khuyết. – Từ các nét cơ bản ở nhóm chữ thứ nhất được viết đúng kĩ thuật học sinh sẽ có cơ sở viết chữ ở nhóm thứ hai dễ hơn. * Nhóm 3: Gồm các chữ: o ô ơ ă â ă c x e ê s d đ q g – Với nhóm chữ này nhiều người cứ nghĩ là đơn giản nhưng hầu hết học sinh viết sai từ chữ O như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không đều đầu to đầu bé. Chính vì vậy ở nhóm chữ này tôi xác định cần dạy cho học sinh viết đúng chữ O để làm cơ sở cho việc viết đúng các chữ khác trong nhóm Sau khi chia các nhóm chữ, xác định trọng tâm cần dạy kĩ ở mỗi nhóm tôi luôn đặt ra một kế hoạch rèn chữ hàng tuần, hàng tháng một cách cụ thể. Mỗi tuần tôi rèn một nhóm chữ nhất định, rèn đúng nhóm chữ này mới chuyển sang nhóm chữ khác, khi các nhóm chữ các em viết đúng kĩ thuật rồi mới tiến tới rèn viết đẹp nên các em rất say mê phấn khởi, không căng thẳng lo lắng khi tập viết. – Sau mỗi bài viết của các em cần nhận xét “nét nào được, nét nào chưa được” và hướng dẫn các em cách sửa lại những lỗi sai đó Ví dụ : chữ e thì từ giữa li thứ nhất, lượn bút lên hết li thứ hai kết thúc của chữ e đến giữa li thứ nhất ( nhiều học sinh có thói quen kết thúc đến hết li thứ nhất).
* Luyện viết theo từng bài học, theo chương trình: Vdụ :
Học bài âm m, n
Sau khi kết thúc tiết học tôi hướng dẫn cho HS viết khỏang 2 dòng chữ n, 2 dòng chữ m, hai dòng chữ nô, hai dòng chữ me rồi kiểm tra lại bài viết có nhận xét sửa sai cho HS. 13
** Một số lỗi sai học sinh thường mắc khi viết: + Thiếu nét
+ Sai mẫu chữ
+ Thừa nét
+ Sai cỡ chữ
+ Sai nét
+ Sai chính tả
+Sai về khoảng cách + Sai trình bày + Sai dấu
+ Sai tốc độ
** Phân tích nguyên nhân và cách khắc phục: + Thiếu nét: VD:Khi viết vần ay các em hay bị viết thiếu một nét móc ngược của chữ y. Do thói quen của học sinh chưa viết hết nét chữ đã dừng lại, cần nhắc thường xuyên để tạo thói quen viết hết nét và dừng bút đúng điểm, đúng quy định. Giáo viên cần hướng dẫn cho những em viết thêm nét cho đủ nét ở ngay những chữ học sinh vừa viết thiếu nét.
+ Thừa nét: VD: Khi viết từ đồi núi
đồi núu
Các em thường viết thừa một nét móc ngược giữa u với i Nguyên nhân: lỗi này do học sinh viết sai quy trình, điểm đặt bút ban đầu, nét đầu học sinh viết không đúng, dừng vượt quá điểm quy định. 14
Cách khắc phục: giáo viên phải hướng dẫn lại quy trình viết chữ cái đó.
+ Sai nét: Nguyên nhân: do học sinh cầm bút sai quy định, các ngón tay quá sát xuống ngòi bút, khi viết biên độ giao động của ngòi bút ngắn, đầu ngòi bút di chuyển không linh hoạt làm cho nét chữ bị cong vẹo gây sai nét. Cách khắc phục: nhắc học sinh cầm bút cao tay lên (từ đầu ngòi bút đến chỗ tay cầm khoảng 2,5 cm) Khi viết 3 ngón tay cử động co duỗi linh hoạt phối hợp với cử động của cổ tay, cánh tay.
+ Sai về khoảng cách: – Nguyên nhân: lỗi này thường mắc với những học sinh viết hay nhấc bút, không viết liền mạch, đưa tay không đều. – Cách khắc phục: Cần giúp học sinh kĩ thuật viết liền mạch, đưa đều tay. Quy định về khoảng cách giữa các con chữ trong một chữ là 2/3 đơn vị chữ (1 con chữ o) khoảng cách giữa hai chữ trong một từ là một đơn vị chữ (1 ô vuông đơn vị). Viết xong chữ mới đánh dấu chữ và dấu ghi thanh.
15
+ Dấu chữ, dấu thanh – VD: Học sinh thường mắc lỗi đánh dấu quá to, quá cao không đúng vị trí. – Nguyên nhân: Lỗi này thường do các em không cẩn thận mặt khác còn do giáo viên không hướng dẫn và nhắc nhở các em thường xuyên. – Cách khắc phục: Để khắc phục lỗi này cần quy định lại cách đánh dấu chữ và dấu thanh nhỏ bằng 1/2 đơn vị chữ. Dấu thanh đánh vào âm chính của vần và không vượt quá đơn vị thứ hai. Nếu chữ có dấu mũ thì các dấu thanh nằm bên phải dấu mũ. Đánh dấu nhỏ thì những nét chính của chữ sẽ nổi rõ dấu nhỏ còn giúp trang vở không bị rối bài viết sẽ thoáng hơn.
Sau khi phát hiện ra nguyên nhân chỗ viết chưa đúng cần giúp trẻ rút kinh nghiệm, tránh vấp phải sai sót lần sau. Khi ngồi viết thấy mỏi tay, mồ hôi tay ra nhiều, hoặc hoa mắt … cần phải nghỉ giải lao, chuyển sang các hoạt động cơ bắp như vươn vai, hít thở, tập vài động tác thể dục. *Luyện viết từ, câu ứng dụng:
Trước khi vào bài viết: Tôi viết mẫu lên bảng: Ví dụ:” nhà sàn” Hỏi:Từ nhà sàn được viết bởi mấy chữ: HS trả lời:Từ “nhà sàn” viết hai chữ, chữ “nhà”và chữ “sàn”.Viết chữ nhà cách chữ sàn khoảng cách là bao nhiêu? HS trả lời chữ “nhà” cách chữ “sàn” một con chữ o. Viết từ “nhà sàn”xong viết tiếp từ “nhà sàn”kia cách nhau là bao nhêu con chữ o? HS trả lời: Viết từ “nhà sàn” cách từ “nhà sàn”, hai con chữ o. Trước khi luyện viết vào vở, tôi luyện cho các em viết ở bảng con trước sau đó mới viết vào vở. 16
Viết câu: Ví dụ: Con cò mà đi ăn đêm Đậu phải cành mềm lợn cổ xuống ao. Các chữ trong câu được viết cách nhau một chữ o( ở giai đoạn học kỳ I các em viết chữ nhỡ) *Luyện viết nét thanh nét đậm:
Việc rèn cho các em viết nét thanh, nét đậm thật không dễ dàng chút nào, ngay từ đầu năm học, tôi chuẩn bị cho mỗi em một mẫu giấy nháp có độ dày được đính cố định trên bàn .Khi viết bài nếu bút chì bị tà, mũi to thì các em mài vào đó để các em dễ dàng thực hiện được nét thanh, nét đậm. Đồng thời tôi hướng dẫn cho các em biết, khi viết nét thanh đưa bút lên nhẹ tay, khi viết nét đậm đưa bút xuống hơi mạnh tay . – Đến giai đoạn viết bút mực, tôi hướng dẫn cho HS dùng loại bút (lá tre mũi kim loại) để các em dễ dàng thực hiện được nét thanh, nét đậm. Thực hiện viết chữ có nét thanh, nét đậm khi viết đưa bút lên nhẹ tay, lượn bút xuống hơi nặng tay. Nhũng yêu cầu đó tôi áp dụng vào lớp tôi chủ nhiệm học sinh đạt được 70% HS viết được nét thanh, nét đậm. -Một điều cần chú ý hơn nữa trong giai đoạn luyện viết, tuyệt đối không để HS viết với tốc độ quá nhanh, khi viết quá nhanh các nét không chuẩn, chữ viết sẽ bị chuệch choạc: VD chữ ch, kh, nh, th, ngh, gh Đối với vở HS theo quy định : Vở phải có nhãn, bao bọc cẩn thận, cần phải giữ vở sạch sẽ không bôi bẩn, không để vở quăn góc. – Nếu như chúng ta không thường xuyên kiểm tra về việc giữ vở hoặc ra bài mà không có sự kiểm tra đánh giá, thì chắc hẳn việc rèn chữ viết của các em khó thành công. Cho nên việc kiểm tra, đánh giá đựơc tiến hành thường xuyên và tuyên dương kịp thời. Đối với những em viết chưa đúng, chưa đẹp cần phải hướng dẫn phân tích kĩ để các em nắm, phát hiện ra những mặt tồn tại để các em khắc phục sửa sai.
17
Hằng tháng tôi còn phát động thi viết chữ đẹp, giữa các nhóm trong lớp.Cuối tháng tôi chấm vở, tổng kết tuyên dương khen thưởng cho cá nhân, nhóm đã có thành tích rèn chữ đẹp bằng những hình thức sau:Vở, bút, nhãn vở, bông hoa để khích lệ các em đã có tinh thần, ý thức trong việc rèn chữ viết *Luyện viết cho HS dự thi viết chữ đẹp các cấp: Qua 3 tuần học đầu tiên, tôi chọn ngay cho lớp một đội tuyển gồm khoảng 4,5 em, sau đó tôi lên kế hoạch về thời gian để rèn viết cho các em.Tiết cuối của các buổi học 2buổi /ngày khoảng thời gian 20 phút tôi luyện viết chuẩn lại các nét cơ bản, các con chữ một chữ cái, hai, ba chữ cái, cần uốn nắn sửa sai từng chữ vào vở của các em để các em có thức rèn viết ngay từ buổi ban đầu. Sau khi chọn ra đội tuyển HS viết chữ đẹp của lớp, tôi có kế hoạch bồi dưỡng như sau: Yêu cầu phụ huynh chuẩn bị thêm: -Chuẩn bị thêm vở tập viết tập 1và tập 2 -Vở giấy trắng chất lượng cao, có kẻ ô rõ ràng để dùng viết bút mực không bị nhoè mực. Đối với GV: – Sưu tầm tài liệu, sách tham khảo về cách rèn chữ viết đẹp cho HS, bài dự thi viết chữ đẹp đạt giải. – Có kế hoạch về thời gian cụ thể ở trường, ở nhà. – Giấy phô tô về kích cỡ, dòng kẻ theo vở tập viết. Biện pháp: Sau mỗi buổi học cả lớp luyện viết chữ theo chương trình còn những HS luyện viết chữ đẹp có nội dung luyện viết riêng GV chuẩn bị: Ví dụ :
18
Viết vào vở chữ: l,h,m,n, mỗi chữ viết hai dòng chữ đứng nét đều, hai dòng chữ nghiêng có nét thanh nét đậm(Tất cả HS đều tự viết GV theo dõi giúp đỡ sửa sai) Cuối giờ luyện viết, tuyên dương những bài viết đẹp, nhắc nhở những bài viết chưa đẹp và sai sót ở phần nào để các em tự sửa sai. Cứ tương tự như vậy luyện viết theo kế hoạch thời gian cụ thể; Khoảng 10 phút tiết cuối của thứ hai, thứ tư luyện viết chữ đứng nét đều theo mẫu vở tập viết. Khoảng 10 phút của thứ ba ,năm, sáu luyện viết chữ nghiêng có nét thanh, nét đậm vào vở giấy trắng . Tóm lại: Muốn luyện viết đạt kết quả tốt HS phải nắm chắc về: Chữ mẫu; Cấu tạo của chữ; Kĩ thuật viết chữ. 3.2.3. Chữ mẫu của giáo viên: Mỗi thầy, cô giáo được xem như là một tấm gương phản chiếu để học sinh soi rọi vào đó. Lứa tuổi của học sinh tiểu học là lứa tuổi hay “bắt chước” và làm theo mẫu, giáo viên viết như thế nào thì học sinh viết như thế đó, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh lớp Một. Người giáo viên phải coi trọng việc trình bày trên bảng là trang viết mẫu mực của mình cho học sinh noi theo. Do vậy mỗi giáo viên cần rèn luyện viết đúng, viết đẹp, viết rõ ràng và ngay ngắn là tiêu chí mà mọi giáo viên phải đặt ra và thực hiện bằng được trong từng giờ học. Việc viết mẫu của giáo viên là một thao tác trực quan trên bảng lớp giúp học sinh nắm bắt được quy trình viết từng nét của từng chữ cái. Do vậy, giáo viên phải viết chậm, đúng theo quy tắc viết chữ vừa giảng giải, phân tích cho học sinh. Khi viết mẫu, giáo viên cần tạo điều kiện để học sinh nhìn thấy tay của giáo viên viết từng nét chữ. Khi viết, giáo viên vừa kết hợp giảng giải, phân tích: đưa bút như thế nào? Thứ tự các nét viết ra sao? Giáo viên cũng cần chú ý phân tích cả cách viết dấu phụ và dấu thanh. Trong quá trình chấm chữa bài giáo viên chữa những lỗi học sinh sai phổ biến, hướng dẫn kỹ lại cách viết của chữ cái đó để học sinh khắc sâu cách viết một 19
Tiết day minh họa: 20
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Một Số Kinh Nghiệm Rèn Chữ Viết Cho Học Sinh Lớp 3
Đề tài: MỘT SỐ KINH NGHIỆM RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 3 I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Như chúng ta đã biết đất nước ta đang trong giai đoạn phát triển mạnh. Vấn đề tri thức cũng được nâng lên sánh vai cùng với các nước trên thế giới. Chính vì lẽ đó việc học tập của học sinh rất được quan tâm, nhất là bậc tiểu học. Học sinh đến trường mỗi ngày là một niềm vui, niềm hạnh phúc vô biên. Đến trường các em không những được vui chơi mà còn rèn cho các em về mọi mặt để trở thành một con người hoàn thiện. Trong ngưỡng cửa đầu đời của các em là bước chân vào lớp 1. Các em được làm quen với các kiến thức sơ giản, chữ viết tròn xinh bắt đầu xuất hiện nhưng chỉ dừng lại ở chữ viết thường. Khi các em bước sang lớp 2 các em bắt đầu làm quen với các chữ viết hoa. Giai đoạn hoàn thiện các chữ hoa lại là lớp 3. Chữ viết có ở các môn nhưng thông dụng nhất là phân môn chính tả và môn tập viết. Nếu chữ viết đúng mẫu, đều nét, rõ ràng thì học sinh có điều kiện ghi chép các môn học tốt hơn dẫn đến kết quả học tập sẽ cao hơn. Còn chữ viết xấu, không đúng mẫu, tốc độ viết chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của các em. Người ta thường nói chữ viết đẹp là "sản phẩm nghệ thuật" mang bản sắc của mỗi dân tộc. Không những vậy chữ viết còn thể hiện một phần về tính nết của con người. Rèn chữ viết chính là rèn nết người. Quả đúng như lời cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng : "Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc vở của mình". Nhằm giúp cho các em phát triển toàn diện về trí tuệ, nhân cách, tình cảm. Người học sinh lúc nào cũng phải cần có đủ 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Các em phải đọc thông rồi mới viết thạo. Nhưng không dừng lại ở viết thạo mà còn nâng cao hơn viết đúng và đẹp. Muốn rèn cho học sinh viết đẹp quả là một công việc không đơn giản. Giáo viên trước hết phải có tính kiên trì, nhẫn nại, tận tình. Giáo viên có tâm huyết bao nhiêu thì sẽ đảm bảo sự thành công ở học sinh bấy nhiêu. Nhưng thực tế cho thấy, qua nhiều năm đúng lớp 3 tôi nhận thấy mặc dù các em đã qua giai đoạn học viết chữ hoa ở lớp 2 nhưng sang lớp 3 các em vẫn chưa viết được chữ hoa hoặc viết chưa đúng mẫu. Chữ viết thể hiện ở các môn học cẩu thả, bỏ nét, lúc thì chữ in lúc thì chữ hoa không đồng bộ. Khoảng cách các con chữ không đều, Vậy nguyên nhân nào đẫn đến chữ viết chưa đẹp ở học sinh. Vấn đề này tôi nhận thấy nó bao hàm từ nhiều phía: a. Về phía học sinh: Như chúng ta biết một lớp học có nhiều đối tượng học sinh: Giỏi, khá, trung bình, yếu. Những em học khá, giỏi thường có tính cẩn thận, trình bày sạch sẽ, nhanh nhẹn trong mọi hoạt động. Còn ngược lại những em học trung bình, yếu thì hay lười học, không đem đầy đủ dụng cụ khi đến lớp. Quan trọng hơn là tư thế ngồi viết, cách cầm bút, đặt vở chưa phù hợp. Khi giáo viên giảng bài các em hay làm việc riêng không chú ý nghe giảng. Khi viết chữ học sinh chưa nắm rõ cấu tạo của chữ viết như: các nét cơ bản, độ cao các con chữ, khoảng cách, Việc giữ sạch sách vở hoặc chọn bút viết cũng chưa có ý thức. Nhiều học sinh học lớp 3 nhưng chữ viết quá xấu đến nỗi thầy cô không đọc ra chữ. Cả những chữ hoa hoặc chữ in cũng không biết viết. Học sinh thể hiện chữ viết của mình một cách tùy tiện, chữ thì mất nét, sai cỡ chữ, dấu thanh đặt sai vị trí, khoảng cách chữ viết không đều nhau. Đây cũng là đều trăn trở của các thầy cô chủ nhiệm, các bậc phụ huynh, Ban giám hiệu nhà trường. Do sự hiểu biết còn hạn chế nên các em còn thụ động trong tiết học, nhận thức về môn học còn mơ hồ, đặc biệt là môn Tập viết lại càng xem là không quan trọng, dẫn đến học sinh viết xấu, viết sai còn nhiều. b. Về phía giáo viên: Giáo viên đôi khi còn xem nhẹ phân môn tập viết, nên chỉ hướng dẫn sơ sài rồi cho học sinh viết bài. Có lúc giáo viên không viết mẫu ở bảng lớp mà chỉ đính chữ mẫu rồi cho học sinh nhìn vào đó viết ra. Khi học sinh ngồi viết giáo viên chưa thật sự quan tâm nhắc nhở, kiểm tra thường xuyên ngồi như thế nào cho phù hợp, cầm bút như thế nào là đúng. Ngoài ra, do ảnh hưởng chữ của giáo viên chưa đẹp, chưa đúng mẫu, cách truyền đạt chưa truyền cảm dẫn đến tiết học khô khan, nhàm chán, kém sinh động. Chưa quan tâm đến từng đối tượng học sinh. Chính vì sự lơ là, sơ sài của giáo viên dẫn đến học sinh cũng viết không đẹp, không đúng mẫu. c. Về phía cha mẹ học sinh: Đa số phụ huynh có hoàn cảnh khó khăn, đi làm thuê cho người khác hoặc đi làm ăn xa để con lại cho ông bà trông nên việc quan tâm đến con học còn thấp. Việc kiểm tra tập vở, đồ dùng học tập của con không được thường xuyên. Thậm chí có gia đình không hướng dẫn cách học cho con vì bản thân không biết chữ. Do đó việc tự học của con em là chính. Nhiều phụ huynh nghĩ rằng vở tập viết không quan trọng lắm. Nhưng đôi khi cũng có trường hợp phụ huynh không am hiểu về mẫu chữ viết. Vì vậy mà kết quả học tập, trình độ nhận thức của các em chưa cao, đặc biệt là phần viết chữ đẹp còn thấp. Từ những thực trạng trên tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi biện pháp giúp các em có ý thức rèn chữ viết hơn, hoàn thiện hơn về nhân cách. Với tầm quan trọng đó, tôi đưa ra một số kinh nghiệm nhằm rèn chữ viết cho học sinh với mong muốn sẽ góp phần nào đó cho việc giảng dạy được tốt hơn. Do đó tôi đưa ra một số kinh nghiệm của mình đó là: Kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 3. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: Qua thời gian đứng lớp 3 nhiều năm tôi rất quan tâm và luôn đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để học sinh viết đúng và đẹp? Sau khi nghiên cứu, tìm hiểu rõ nguyên nhân tôi đã áp dụng một số biện pháp để nâng cao chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3 và thu được kết quả rất tốt. Tôi xin trình bày như sau: a. Đối với học sinh: Học sinh là hy vọng, là tương lai của Đất nước. Vì thế chăm lo trí tuệ cho các em cũng như chăm lo cho Đất nước. Nhưng không chỉ dừng lại ở phần văn hóa mà còn giúp các em hiểu cái đẹp, mà cái đẹp ấy đã thể hiện trong chữ viết của mình. Khi các em bước sang lớp 3 là giai đoạn các em đã hoàn thành chữ viết. Vì thế nếu các em chưa nắm vững cách viết thì giáo viên có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể cách viết về kiến thức và kĩ năng như sau: - Dạy cho học những khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ tọa độ viết chữ, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét chữ hoặc liên kết chữ cái. Từ đó hình thành ở các em những biểu tượng về hình dáng, độ cao, sự cân đối, tính thẩm mĩ của các chữ viết. - Dạy cho học sinh các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phúc tạp, bao gồm kĩ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái, tạo chữ ghi tiếng. Đồng thời giúp các em xác định khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để hình thành kĩ năng viết đúng mẫu, rõ ràng và cao hơn là viết nhanh và viết đẹp. Ở giai đoạn này người giáo viên phải có lòng kiên trì, nhẫn nại. Ví dụ: Hướng dẫn viết chữ hoa A Giáo viên nhắc lại các nét cơ bản: gồm 3 nét (nét cong phải, nét móc ngược, nét ngang hơn lượn). Giáo viên vừa viết mẫu vừa nêu cách viết: Viết nét 1: Từ điểm bắt đầu ở giao điểm của đường kẽ dọc 2 với đường kẻ ngang 3 tạo nét cong phải chạm đến đường kẻ ngang 1 rồi hơi lượn và đưa bút lên đến giao điểm của đường kẻ dọc 5 và đường kẻ ngang 6. Viết nét 2: (nét móc ngược) Từ điểm kết thúc nét 1 kéo thẳng đến gần đường kẻ ngang 1 và lượng vòng lên cho tới đường kẻ ngang 2 ở khoảng giữa đường kẻ dọc 6 và 7. Viết nét ngang hơi lượn: Lia bút lên đến phía trên đường kẻ ngang 3 và viết nét ngang hơi lượn chia đôi chữ. Ví dụ: Hướng dẫn HS viết từ ứng dụng Khánh Bình Đông . Giới thiệu và yêu cầu học sinh đọc từ ứng dụng: Khánh Bình Đông . Giải thích từ: Khánh Bình Đông là tên riêng của một xã trực thuộc huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau. . Hướng dẫn học sinh quan sát - nhận xét chữ mẫu: + Những chữ nào có độ cao 2,5 ô li? (K, B, Đ, h, g) + Những chữ nào cao độ cao 1 ô li? (a, n, i, ô) + Khoảng cách giữa các con chữ là bao nhiêu? (1 chữ ô) + Giữa chữ với chữ là bao nhiêu? (nữa chữ ô) . Giáo viên vừa viết vừa hướng dẫn cách viết từ ứng dụng. Lưu ý với học sinh cách viết liền mạch và đặt bút, dừng bút đúng qui định. . Viết chữ cho học sinh quan sát. Khánh Bình Đông . Yêu cầu HS viết vào bảng con. . Nhận xét - sửa chữa - Ngoài ra, phải thường xuyên nhắ nhở việc thực hiện tốt tư thế ngồi viết, cũng như cách đặt vở, cầm bút: + Cách đặt vở: Đặt vở nghiêng về bên phải so với bàn một góc 300. + Cách cầm bút: Cầm bằng 3 ngón tay: ngón trỏ, giữa, ngón cái. + Cách ngồi viết: Ngồi ngay ngắn, thẳng lưng, ngực không tì vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở từ 25- 30 cm, tay phải cầm bút, tay trái giữ vở, hai chân để song song. b. Đối với giáo viên: Mỗi người thầy, người cô là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Có thể nói: "Cô nào trò nấy", quả đúng như vậy thầy cô viết chữ đẹp hay xấu cũng ảnh hưởng không nhỏ đến các em vì thế: - Trước hết bản thân luôn cố gắng rèn chữ viết của mình cho đúng và đẹp, tìm tòi, học hỏi cách viết chữ viết hoa tạo lòng tin cho các em. Giúp các em có lòng say mê cái đẹp, khám phá nét đẹp trong mỗi giờ học. - Có hiểu biết sâu rộng về kiến thức chữ viết như: đường kẻ, cỡ chữ, độ cao, các nét cơ bản; cũng như cấu tạo chữ, khoảng cách giữa các con chữ, cách viết thường, viết hoa, đặt dấu thanh - Có hiểu biết về kỹ năng nhằm để hướng dẫn học sinh viết đúng quy trình theo nét chữ và liên tiếp chữ tạo thành tiếng theo yêu cầu viết liền mạch, thẳng hàng các chữ trên dòng kẻ, đặt dấu thanh đúng vị trí. Ngoài ra, giúp các em ngồi đúng tư thế, cách cầm bút và để vở. - Chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học trong các tiết dạy, đặc biệt là tiết tập viết. - Tổ chức rèn luyện chữ viết cho học sinh mỗi tuần hai bài ở vở thực hành viết đúng, viết đẹp lớp 3 và được kiểm tra thường xuyên vào thứ sáu hàng tuần. - Ngoài ra, giáo viên có thể xây dựng các trò chơi thi viết chữ đúng, đẹp dành cho học sinh có khiếu về chữ viết. Thường xuyên kiểm tra việc giữ vở sạch chữ đẹp để các em có thói quen giữ gìn. Có thể tìm những tấm gương bạn tốt, người tốt kể để học sinh noi theo như: Cao Bá Quát, Vương Hi Chi (Người Trung Quốc), c. Đối với gia đình: Gia đình cũng không kém phần quan trọng, nếu gia đình nào có sự quan tâm nhiều đến quá trình học tập của con em thì kết quả mang lại sẽ cao hơn. Chính vì lí do đó người giáo viên cần phải: - Giáo viên phải nắm rõ hoàn cảnh của từng em, nắm bắt thông tin học tập ở nhà. - Tổ chức họp phụ huynh học sinh nhằm hướng dẫn, trao đổi cách học, quá trình học của con em. Phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình với nhà trường để con em học tốt hơn. - Giáo viên phải lắng nghe ý kiến phản hồi từ phía phụ huynh để có biện pháp giáo dục, giảng dạy tốt hơn. - Việc học ở lớp rất quan trọng nhưng học ở nhà không kém phần quan trọng nên cần tổ chức cho các em học nhóm ở nhà. - Tổ chức cho các em luyện thêm chữ viết vào cuối tuần. - Nếu giáo viên biết linh hoạt phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường thì kết quả mang lại khả quan hơn và chữ viết của các em sẽ ngày càng tiến bộ hơn. III. KẾT QUẢ ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Sau khi đã đưa ra một số biện pháp giúp các em rèn chữ viết đẹp. Thực tế đã đưa vào áp dụng cho thấy có tiến bộ hơn thông qua chấm vở sạch chữ đẹp năm học 2009- 2010: Năm học TSHS Lớp Loại A Loại B Loại C 2008- 2009 35 3A 8 22 5 2009- 2010 27 3A 10 15 2 Qua hội thi viết chữ đẹp ở trường vừa rồi đạt kết quả khá cao, các em có tiến bộ rõ rệt: + Tổng số học sinh tham gia: 4 em. + Tổng số học sinh đạt giải: 4 em (1 giải nhất, 1 giải nhì, 1 giải 3); và 1 em được công nhận viết chữ đẹp vòng trường. Từ những kết quả đạt được tôi nhận thấy nếu mỗi giáo viên đều có tâm huyết bồi dưỡng cho các em hứng thú trong học tập và tính kiên trì trong việc rèn chữ viết thì kết quả mang lại như mong muốn của chúng ta. Vì lợi ích, tương lai của con em tôi mong rằng chúng ta cần có sự quan tâm nhiều hơn, tạo mọi điều kiện tốt để cho mọi học sinh có đủ tự tin khi bước vào đời. Với những kinh nghiệm nêu trên bản thân đã có nhiều cố gắng nhưng không tránh khỏi hạn chế, mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp quản lý để được áp dụng tốt hơn. Khánh Bình Đông, tháng 10 năm 2010 Người viết Đỗ Kim Hồng PHẦN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Tên đề tài : Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 3. - Tác giả : Đỗ Kim Hồng. Tổ chuyên môn Trường Nội dung Xếp loại Nội dung Xếp loại - Đặt vấn đề - Biện pháp - Kết quả phổ biến, ứng dụng - Tính khoa học - Tính sáng tạo .. .. .. .. .. - Đặt vấn đề - Biện pháp - Kết quả phổ biến, ứng dụng - Tính khoa học - Tính sáng tạo .. .. .. .. .. Xếp loại chung : . Ngày .... tháng . năm . Tổ trưởng Xếp loại chung :.. Ngày .... tháng . năm . Hiệu trưởng PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN TRẦN VĂN THỜI Nội dung Xếp loại - Đặt vấn đề - Biện pháp - Kết quả phổ biến, ứng dụng - Tính khoa học - Tính sáng tạo .. .. .. .. .. Xếp loại chung : ... Ngày tháng .. năm .. Trưởng phòng BẢN TÓM TẮT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. Họ và tên : Đỗ Kim Hồng Đơn vị : Trường tiểu học Khánh Bình Đông 1 Dạy lớp : 3 Tên SKKN: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 3. II. NỘI DUNG: I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. Lý do chọn đề tài: Nhằm giúp cho các em phát triển toàn diện về trí tuệ, nhân cách, tình cảm. Người học sinh lúc nào cũng phải cần có đủ 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Các em phải đọc thông rồi mới viết thạo. Nhưng không dừng lại ở viết thạo mà còn nâng cao hơn viết đúng và đẹp. 2. Thực trạng: Nhưng thực tế cho thấy, qua nhiều năm đúng lớp 3 tôi nhận thấy mặc dù các em đã qua giai đoạn học viết chữ hoa ở lớp 2 nhưng sang lớp 3 các em vẫn chưa viết được chữ hoa hoặc viết chưa đúng mẫu. Chữ viết thể hiện ở các môn học cẩu thả, bỏ nét, lúc thì chữ in lúc thì chữ hoa không đồng bộ. Khoảng cách các con chữ không đều, Vậy nguyên nhân nào đẫn đến chữ viết chưa đẹp ở học sinh. Vấn đề này tôi nhận thấy nó bao hàm từ nhiều phía: a. Về phía học sinh: Do sự hiểu biết còn hạn chế nên các em còn thụ động trong tiết học, nhận thức về môn học còn mơ hồ, đặc biệt là môn Tập viết lại càng xem là không quan trọng, dẫn đến học sinh viết xấu, viết sai còn nhiều. b. Về phía giáo viên: Do ảnh hưởng chữ của giáo viên chưa đẹp, chưa đúng mẫu, cách truyền đạt chưa truyền cảm dẫn đến tiết học khô khan, nhàm chán, kém sinh động. Chưa quan tâm đến từng đối tượng học sinh. Chính vì sự lơ là, sơ sài của giáo viên dẫn đến học sinh cũng viết không đẹp, không đúng mẫu. c. Về phía cha mẹ học sinh: Đa số phụ huynh có hoàn cảnh khó khăn, đi làm thuê cho người khác hoặc đi làm ăn xa để con lại cho ông bà trông nên việc quan tâm đến con học còn thấp. Việc kiểm tra tập vở, đồ dùng học tập của con không được thường xuyên. Thậm chí có gia đình không hướng dẫn cách học cho con vì bản thân không biết chữ. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: Sau khi nghiên cứu, tìm hiểu rõ nguyên nhân tôi đã áp dụng một số biện pháp để nâng cao chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3 và thu được kết quả rất tốt. Tôi xin trình bày như sau: a. Đối với học sinh: - Dạy cho học những khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ tọa độ viết chữ, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét chữ hoặc liên kết chữ cái. - Dạy cho học sinh các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phúc tạp, bao gồm kĩ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái, tạo chữ ghi tiếng. b. Đối với giáo viên: - Trước hết bản thân luôn cố gắng rèn chữ viết của mình cho đúng và đẹp. - Có hiểu biết sâu rộng về kiến thức chữ viết - Có hiểu biết về kỹ năng. - Chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học trong các tiết dạy, đặc biệt là tiết tập viết. - Tổ chức rèn luyện chữ viết cho học sinh mỗi tuần. - Ngoài ra, giáo viên có thể xây dựng các trò chơi thi viết chữ đúng, đẹp dành cho học sinh có khiếu về chữ viết. c. Đối với gia đình: - Giáo viên phải nắm rõ hoàn cảnh của từng em, nắm bắt thông tin học tập ở nhà. - Tổ chức họp phụ huynh học sinh. - Giáo viên phải lắng nghe ý kiến phản hồi từ phía phụ huynh. - Tổ chức cho các em học nhóm ở nhà. - Tổ chức cho các em luyện thêm chữ viết vào cuối tuần. III. KẾT QUẢ ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Kết quả áp dụng kinh nghiệm (số liệu hai năm gần nhất): Năm học TSHS Lớp Loại A Loại B Loại C 2008- 2009 35 3A 8 22 5 2009- 2010 27 3A 10 15 2 Qua hội thi viết chữ đẹp ở trường vừa rồi đạt kết quả khá cao, các em có tiến bộ rõ rệt: + Tổng số học sinh tham gia: 4 em. + Tổng số học sinh đạt giải: 4 em (1 giải nhất, 1 giải nhì, 1 giải 3); và 1 em được công nhận viết chữ đẹp vòng trường.
Báo Cáo Sáng Kiến Kinh Nghiệm Phương Pháp Rèn Chữ Viết Cho Học Sinh Lớp 1
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc Trung Hưng, ngày 7 tháng 01 năm 2017 BÁO CÁO SÁNG KIẾN HOẶC ĐỀ TÀI, GIẢI PHÁP, CÔNG TÁC, GIẢI PHÁP,TÁC NGHIỆ Tên sáng kiến: PHƯƠNG PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1 Họ và tên: Phạm Ngọc Tím Đơn vị công tác: Trường Tiểu Học Trung Hưng Thời gian được triển khai áp dụng từ ngày 15 Tháng 10 năm 2016 đến ngày 07 tháng 01 năm 2017 ĐẶT VẤN ĐỀ: 1 Tên sáng kiến: PHƯƠNG PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1 2, Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến Sự cần thiết: Thực tế hiện nay chữ viết của các em học sinh đa phần chưa đẹp, đặc biệt ở bậc tiểu học, các em viết bừa, viết tháo, viết cho có viết, chữ viết chưa đúng mẫu, sự liên kết giữa các nét chữ hoặc liên kết từ âm đến vần chưa chuẩn, tốc độ viết còn chậm. Đứng trước hoàn cảnh đó tôi nhận thấy dạy viết ở lớp 1 là nền móng ở bậc tiểu học. Dạy tiếng việt ở lớp 1 có nhiệm vụ rất quan trọng, là trao cho các em chìa khóa để mở cửa tri thức, để các em biết đọc, biết viết và vận dụng chữ viết khi học tập giao tiếp. chữ viết là công cụ để các em sử dụng suốt đời. Đọc thông viết thạo gắn bó mật thiết với nhau không thể tách rời. Nhận thức được tầm quan trọng đó tôi luôn trăn trở tìm cách để làm sao các em nắm được kiến thức đúng, để các em viết chữ đúng mẫu, đúng quy trình, viết nhanh, làm thế nào để tạo cho các em có tính cẩn thận, tính kỉ luật, làm sao cho việc viết chữ của các em trở thành kỹ năng, kỹ xảo và thành thói quen khi viết. Vì vậy tôi bắt tay vào nghiên cứu đề tài: “ Phương pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1” Đây là vấn đề thiết thực giúp cho mỗi giáo viên rèn chữ viết cho học sinh đạt hiệu quả cao hơn Ttrong thời gian qua đã có nhiều người cho rằng rèn chữ viết phải đi đôi với các quy trình, các biện pháp tiến hành, nghĩa là giữa cách đọc và cách viết phải thống nhất với nhau, đọc như thế nào thì viết như thế ấy, đọc đúng thì mới viết đúng. Bản thân tôi cũng vậy, mấy năm trước, tôi luôn chú trọng luyện rèn cho học sinh luyện đọc đúng, luyện phát âm chuẩn xác để các em viết đúng. Cách làm này tốn rất nhiều thời gian, công sức nhưng hiệu quả đạt được vẫn không như mong muốn. Mặt khác nó còn làm cho giờ học nặng nề, học sinh căng thẳng và mệt mỏi. Tôi thừa nhận rằng cách phát âm theo địa phương là nguyên nhân chính dẫn đến việc học sinh viết sai. Là một giáo viên dạy lớp 1 nhiều năm liền, tôi luôn chú trọng và quan tâm rèn chữ viết cho học sinh . Thấy các em viết sai, tôi rất buồn lòng. Bằng nhiều yếu tố, nhiều biện pháp, phương pháp và hình thức dạy học. Nhưng việc gì càng khó khăn thì nó lại càng quan trọng. Mà đã là quan trọng thì chúng ta lại càng phải làm và quyết tâm làm bằng được. Cũng vì những lí do trên mà tôi đã chọn đề tài Sáng kiến kinh nghiệm là:Phương pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1. Mong rằng những biện pháp mà tôi đã làm và đã thành công sẽ được nhiều thầy cô biết đến và cùng chia sẻ. Mục đích: Tôi viết Sáng kiến kinh nghiệm này nhằm: . Giải quyết những khó khăn trong việc rèn luyện chữ viết đó cũng chính là, rèn cho học sinh ý thức, thói quen và hoàn thiện kĩ năng viết đúng, nhằm nâng cao chất lượng mônTiếng Việt. . Nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, tích lũy thêm kinh nghiệm, giúp bản thân và các giáo viên trong khối dạy tốt hơn. . Làm cho tất cả các giáo viên Tiểu học thấy rõ tầm quan trọng của việc dạy viết, kiên trì rèn luyện cho các em viết ngay từ đầu. . Đẩy mạnh phong trào thi đua viết đúng , rèn luyện chữ viết sạch đẹp trong học sinh . .Trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp về dạy rèn chữ viết cho học sinh Tiểu học. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN A. Cơ sở lý luận: Trong những năm học qua, khi họp tổ để trao đổi tìm biện pháp làm thế nào để rèn chữ viết cho học sinh, giáo viên nào cũng than phiền chữ viết của học sinh lớp mình. Có những em, trong suốt một năm học không đạt nỗi một điểm 5 trong vở viết của mình. B. Biện pháp thực hiện Muốn đề ra biện pháp thực hiện, trước hết ta phải tìm ra các nguyên nhân dẫn đến việc học sinh viết sai . Theo tôi, học sinh viết sai hay viết chưa đẹp, chư đúng nhiều là do 5 nguyên nhân chính sau đây: – Học sinh ở lớp 1 còn rất nhỏ chưa có ý thức được vấn đề. Cụ thể là những tiếng, từ có sẵn trong SGK hoặc giáo viên đã ghi trên bảng và những từ thường xuyên sử dụng nhưng vẫn viết sai. – Học sinh đọc còn yếu, nhiều tiếng phải dừng lại đánh vần, tốc độ đọc còn rất chậm. Vì thế các em không nhớ chữ ghi âm, tiếng và từ, dẫn đến việc thông hiểu nội dung còn hạn chế. – Học sinh không nhớ các qui tắc viết như thế nào là đúng đã học nên viết tùy tiện, nghĩ sao viết vậy. – Học sinh không nắm các kĩ thuật viết, các em chưa phân biệt được đâu là đường kẻ, kỹ luật và tính thẫm mĩ khi viết. – Hiện nay, với sự phát triển nhanh về kinh tế, văn hóa và xã hội; việc nghe, nói, đọc xem của học sinh thì rất nhiều nhưng viết thì ngày càng giảm. Học sinh chịu sự tác động của kênh hình trong học tập nhiều hơn kênh chữ và việc lạm dụng các vở bài tập, các câu hỏi trắc nghiệm trong kiểm tra, trong thi cử làm cho học sinh rất ít có cơ hội được viết, được rèn chữ viết. Căn cứ vào các nguyên nhân trên, tôi đề ra các biện pháp thực hiện sau đây: * Phát huy tính có ý thức trong phương pháp rèn chữ viết. * Rèn kĩ năng đọc đi đôi với luyện viết . * Vận dụng qui tắc viết đúng theo khu vực. * Hướng dẫn học sinh tự phát hiện lỗi và sửa lỗi khi viết. * Tuyên dương khen thưởng kịp thời những học sinh có nhiều tiến bộ trong học tập. 1) Phát huy tính có ý thức trong dạy học Sau khi học sinh viết xong, tôi hướng dẫn học sinh tìm hiểu kỹ thuật viết bằng các câu hỏi sau: +Điểm đặt búp. + Điểm dừng búp ? Sau đó, tôi cho các em xem một số chữ mẫu cụ thể như sau: Chữ e( Đặt búp trên đường kẻ thứ nhất) 1/3 dòng ke thứ nhất và dừng búp ngay trên đường kẻ 1, bằng ngang điểm đặt búp. 2) Rèn kĩ năng khi giáo viên hướng dẫn học sinh viết. Như chúng ta đã biết: đọc thông thì mới viết thạo. Học sinh đọc còn chậm và sai nhiều thì không thể viết đúng .Vì đọc chưa thông nên khi viết các em thường mắc các lỗi do không nắm vững quy tắc viết và cấu trúc âm tiết Tiếng Việt. Vì vậy, đối với những học sinh này, trước hết tôi phải chú trọng khâu luyện cho các em. Hàng ngày trên lớp, tôi chú ý rèn đọc cho các em bằng cách: – Gọi các em đọc bài nhiều lần không chỉ ở phân môn tập đọc mà cả ở các môn học khác, kiên trì sửa lỗi cho từng em. – Tổ chức cho các em đọc bài nhóm đôi trong 15 phút đầu giờ ( 2 lần/ tuần ). – Phân công học sinh giỏi đọc bài cùng các em khi luyện đọc trong nhóm. – Giao bài cho các em luyện đọc và viết bài ở nhà; ngày sau , tôi kiểm tra và nhận xét. – Khuyến khích các em học thuộc lòng một đoạn văn hay một vài khổ thơ. Ngoài ra, mỗi tuần, tôi giành một buổi vào chiều thứ tư (cho học sinh lớp 1 luyện viết thêm. ) để tổ chức cho các em luyện đọc, luyện viết. 3. Kết hợp gia đình nhà trường và xã hội. Đây là bước rất quan trọng xây dựng một môi trường giáo dục hoài hòa giữa các lực lượng giáo dục, giúp phụ huynh xác định tầm quan trọng của chương trình dạy lớp 1. Ôn tập giúp học sinh nắm vững các qui tắc viết đúng, cung cấp cho học sinh một số mẹo luật viết đúng đơn giản, dễ nhớ Ở những lớp lá, các em đã được cung cấp một số qui tắc viết. Lên lớp 1, các em vẫn thường xuyên được ôn lại. Nhưng không phải em nào cũng nhớ và vận dụng để viết đúng chính tả. Việc ghi nhớ và vận đúng các qui tắc viết không phải là điều dễ dàng. Nếu cứ nói, cứ giảng mãi thì rồi các em cũng vẫn cứ quên. Để giúp các em nắm vững các qui tắc viết đã học một cách khái quát có hệ thống, tôi đã chọn lọc, tổng hợp các qui tắc và một số “mẹo” viết ở mức độ dơn giản để các em dễ nhớ, dễ thuộc, thậm chí khi nào quên các em có thể giở ra xem để viết đúng. Qui tắc và mẹo luật chính tả này chỉ nằm trong 2 mặt của một tờ giấy A4 nên học sinh rất dễ học, dễ nhớ và nhanh thuộc. 4. Tuyên dương, khen thưởng những học sinh có tiến bộ trong học tập Học sinh Tiểu học rất thích được khen thưởng, tuyên dương. Các em rất thích được chấm điểm, rất thích được cô phê những lời khen vào vở để về nhà khoe với cha mẹ. Có thể, có em chưa ý thức được tầm quan trọng của việc học viết nhưng các em rất thích được thầy cô, cha mẹ khen. Nhờ những lời khen đó mà các em vui sướng, thích đến trường; tích cực, cố gắng, tự giác hơn trong học tập. Hiểu đặc điểm tâm lí của các em như vậy nên tôi luôn động viên, khuyến khích các em; tôi luôn theo dõi sát quá trình học tập của học sinh , dù chỉ một tiến bộ nhỏ của các em về thái độ học tập cũng như kết quả học tập , tôi đều khen ngợi kịp thời. – Đối với những học sinh khá, giỏi, bài viết sạch đẹp, tôi thường ghi nhận xét vào vở, và biểu dương các em trước lớp. – Đối với những học sinh viết sai chính tả nhiều, tôi luôn dành thời gian hướng dẫn các em sữa lỗi ngay tại lớp. Cứ nửa học kì, tôi chọn ra 5 em có tiến bộ nhất để khen thưởng. Phần thưởng chỉ là hai cuốn vở có chữ kí của tôi và được tôi bao bìa, dán nhãn cẩn thận hoặc một cây viết( loại có thể thay ngòi), hoặc một chiếc nón kết,Phần thưởng tuy nhỏ nhưng các em rất vui, rất hãnh diện. III. ĐÁNH GIÁ TÍNH MỚI, HIỆU QUẢ, KHẢ THI 1.Tính mới: Bằng các biện pháp, các hình thức tổ chức phù hợp nói trên, tôi đã từng bước hình thành ở học sinh năng lực và thói quen viết đúng; các em viết một cách có ý thức chứ không tùy tiện như trước. Tôi có được thành công trong phương pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 là do các nguyên nhân chính sau đây; a. Tôi hiểu học sinh, nắm được đặc điểm tâm lí và nhu cầu sở thích của từng em. b. Tôi vận dụng những kiến thức về ngữ âm học Tiếng Việt và những kiến thức bản thân đã học được từ đó tôi tìm hiểu đặc điểm của từng loại lỗi trong khi các em viết, xác định được “ trọng điểm của việc dẫn đến viết sai của các em” cần dạy, và xây dựng được các qui tắc viết c.Tôi đã mạnh dạn thay đổi nội dung và yêu cầu các bài tập trong sách giáo khoa phù hợp với yêu cầu” rèn chư viết cho học sinh lớp 1”. d.Tôi nghiên cứu thêm các tài liệu khác, tìm đọc các bài diễn đàn về Dạy viết trong cuốn” Sách Giáo dục &Thư viện trường học” và đã bắt gặp được những ý tưởng của đồng nghiệp trùng với ý tưởng của mình, đ.Tôi luôn ân cần chỉ bảo, động viên khích lệ học sinh làm cho các em tự tin, hứng thú , tạo ra động lực thúc đẩy sự tiến bộ của các em. 2. Tính hiệu quả và khả thi: .Tôi tin rằng mỗi thầy cô giáo sẽ có những cách làm khác nhau, sẽ có những kinh nghiệm và phương pháp dạy hay, hiệu quả . Nhưng theo tôi, muốn rèn cho học sinh kĩ năng viết đúng, viết đẹp thì người giáo viên cần phải: a. Viết chữ đẹp, đúng mẫu hiện hành và luôn viết đúng chính tả. b. Xây dựng được môi trường học tập thân thiện, tạo ra sự hứng thú cho học sinh trong mỗi giờ học bằng nhiều hình thức thi đua. c. Phát huy tính có ý thức trong dtrong từng em học sinh coi nguyên tắc kết hợp giữa các nét viết là cơ bản, là nguyên tắc cơ bản, chủ đạo trong việc dạy rèn chữ viết cho học sinh lớp 1. d. Xác định và tập trung vào việc rèn chữ viết cho các em cần dạy, biết vận dụng những kiến thức về ngữ âm học Tiếng Việt vào việc phát hiện đặc điểm của từng loại lỗi, nhất là việc xây dựng các qui tắc chính tả các “ mẹo” chính tả, giúp học sinh ghi nhớ cách viết một cách khái quát, có hệ thống . đ.Tận tình dạy bảo, ân cần hướng dẫn và giúp đỡ những học sinh yếu; thường xuyên kiểm tra vở , nhắc nhở các em cách trình bày, cách sửa lỗi trong vở ; động viên, tuyên dương và khen thưởng những học sinh có nhiều tiến bộ. 3. Phạm vi áp dụng: Rèn chữ viết cho học sinh tiểu học đặc biệt là ở lớp 1. Mỗi vùng miền, mỗi địa phương có một” trọng điểm và phương pháp khác nhau” . Vì vậy, giáo viên cần chú ý vận dụng nguyên tắc theo khu vực, giáo viên cần khai thác tối đa phương pháp có ý thức trong rèn chữ viết đối với học sinh lớp 1. Vì vậy, nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên Tiểu học là phải giúp các em hình thành năng lực và thói quen viết đúng, làm sao để các em có thể phát âm theo phương ngữ nhưng vẫn viết đúng các nét chữ cơ bản. Với cách làm này, chúng ta mới có thể vừa giúp học sinh học tập tốt phân môn tiếng việt vừa giúp các em bảo tồn được tiếng nói của địa phương vốn đã được gìn giữ và coi trọng từ bao đời nay. Là một giáo viên dạy lớp 1 nhiều năm liền, tôi luôn chú trọng và quan tâm rèn cho học sinh viết đúng. Thấy các em viết sai nhiều, tôi rất buồn lòng. Đặc biệt là khi chấm bài tập của các em thì thật là khổ sở. Các em viết thì không dài nhưng để đọc và sữa lỗi cho các em thì thật là vất vả. Chất lượng học tập, tỉ lệ các em lên lớp cao hay thấp phần lớn là dựa vào việc viết . Có viết đúng, viết đẹp thì các em mới học tốt môn Tiếng Việt cũng như các môn học khác. IV. KẾT LUẬN: Rèn cho học sinh Tiểu học là một việc làm khó khăn và lâu dài. Nhưng đây là phân môn Tiếng Việt rất quan trọng, nó quyết định chất lượng học tập và tỉ lệ học sinh lên lớp cao hay thấp; nó không những giúp các em học tốt mà còn góp phần “ giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt”. Mặt khác, học sinh viết các kiểu chữ thì chắc chắn chữ viết cũng sẽ đẹp hơn; khi chấm bài, giáo viên sẽ có tâm lí thoải mái phấn chấn hơn. Nếu chỉ dùng các phương pháp, biện pháp, hình thức dạy học thông thường ; nếu chỉ cho học sinh làm các bài tập có sẵn trong SGK thì không thể khắc phục được lỗi mà các em thường mắc phải; Nhưng việc gì càng khó khăn thì nó lại càng quan trọng. Mà đã là quan trọng thì chúng ta lại càng phải làm và quyết tâm làm bằng được. Cũng vì những lí do trên mà tôi đã chọn đề tài Sáng kiến kinh nghiệm là: phương pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1. Mong rằng những biện pháp mà tôi đã làm và đã thành công sẽ được nhiều thầy cô biết đến và cùng chia sẻ. XÁC NHẬN THỦ TRƯỞNG Người báo cáo Phạm Ngọc Tím
Bạn đang xem bài viết Đề Tài Sáng Kiến Kinh Nghiệm Một Số Biện Pháp Rèn Chữ Viết Cho Học Sinh Lớp 1 trên website Theindochinaproject.com. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!