Top 11 # Chức Năng Của Gan Trong Cơ Thể Con Người Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 6/2023 # Top Trend

Gan là một trong những cơ quan đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Gan đóng vai trò chuyển hóa chất, dự trữ glycogen, tổng hợp proptein, huyết tương và giải độc. Không những thế gan còn tham gia sản xuất dịch mật… Với tất cả những chức năng mang trong mình gan được ví như một nhà máy hóa chất của cơ thể. Cùng tìm hiểu rõ hơn về những chức năng của gan để có thể bảo vệ tốt nhất cơ quan này.

Các chức năng quan trọng của gan

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất cơ thể, vừa có chức năng ngoại tiết vừa có chức năng nội tiết, đồng thời là trung tâm chuyển hóa quan trọng của cơ thể, giúp mọi chức năng được diễn ra bình thường. Cụ thể, các chức năng của gan bao gồm:

Sự chuyển hóa các chất cơ bản sẽ diễn ra ở nhiều cơ quan khác nhau, tuy nhiên ở gan quá trình này sẽ diễn ra rất mạnh mẽ.

Các chất cơ bản mà gan thực hiện chuyển hóa gồm có: glucid, lipid, protid… Các chất này sẽ tham gia trực tiếp cung cấp cho các cơ quan cần thiết, thực hiện nuôi dưỡng cơ thể.

Gan là cơ quan được xem như lá chắn của cơ thể khi có tác dụng ngăn chặn các chất độc xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, đồng thời làm giảm độc tính và thải trừ một số chất cặn bã do quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể tạo nên.

Gan giúp dự trữ các chất quan trọng bao gồm:

– Các vitamin tan trong dầu: gan có tác dụng làm tăng hấp thu các vitamin tan trong dầu nhờ vào chức năng bài tiết dịch mật, vừa là nơi dự trữ các vitamin ấy. Các loại vitamin gan dự trữ bao gồm: vitamin A, vitamin D, vitamin E…

– Vitamin B12: sau khi được hấp thụ vitamin B12 sẽ được vận chuyển về gan và dự trữ tại cơ quan này sau đó được giải phóng để dùng dần.

– Sắt: được dữ trữ tại gan dưới dạng liên kết apoferritin. Sau đó, sắt từ gan sẽ được vận chuyển dần xuống tủy xương thực hiện quá trình tạo hồng cầu.

– Máu: gan còn nhận được máu nhiều nhất trong cơ thể.

Có thể nhận thấy rõ ràng gan mang trong mình nhiều chức năng quan trọng mà không cơ quan nào có thể thay thế được hay nói tóm lại, chúng ta không thể sống khỏe mạnh nếu chức năng gan bị suy giảm.

Các triệu chứng cảnh báo chức năng của gan bị suy giảm

Các chuyên gia gan cho biết gan là cơ quan dễ dàng bị suy yếu bởi nhiều lý do nhưng phổ biến nhất vẫn là do những ảnh hưởng quá nhiều từ các chất độc hại có trong thực phẩm, rượu bia… khiến gan phải làm việc quá sức để thanh lọc và giải độc cho cơ thể. Hay các bệnh lý về gan như viêm gan virus cũng là nguyên nhân khiến cho chức năng gan suy giảm nhanh chóng.

Những dấu hiệu cảnh báo chức năng gan suy giảm gồm có:

➢ Đau tức vùng gan: các cơn đau âm ỉ xuất hiện tại vùng hạ sườn phải, đây chính là dấu hiệu chức năng gan suy giảm ở mức độ nghiêm trọng.

➢ Dấu sao mạch: khi chức năng gan suy gan suy giảm sẽ kéo theo khả năng lọc máu kém hiệu quả, vì thế sẽ xuất hiện tạo thành các nốt mạng nhện hoặc các nốt đỏ như dấu hoa thị.

➢ Vàng da, vàng mắt: đây là các dấu hiệu đặc trưng cảnh báo các bệnh về gan. Nguyên nhân xuất phát từ việc không xử lý hết lượng bilirubin trong máu khiến nó tích tụ lại và gây nên hiện tượng vàng da.

➢ Mệt mỏi, chán ăn: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn… đều là dấu hiệu sớm cảnh báo cho tình trạng chức năng gan đang suy giảm.

Người bệnh cần ý thức rằng việc điều trị suy giảm chức năng gan chủ yếu là loại bỏ các nguyên nhân gây suy giảm chức năng gan, đồng thời làm phục hồi chức năng gan. Vì vậy, người bệnh cần chú ý đến một số việc làm cải thiện chức năng gan. Người bệnh cần đặc biệt chú ý đến các việc làm sau:

Lượng dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể qua các bữa ăn hàng ngày cần đảm bảo cân bằng về vitamin và các khoáng chất thiết yếu. Hạn chế tất cả các thực phẩm chế biến sẵn, tránh xa rượu bia. Đồng thời cần phải kết hợp với tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, tránh căng thẳng, stress… Bên cạnh đó là k iểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời điều trị bệnh trước khi quá muộn.

Ngoài ra, ở những bệnh nhân bị suy giảm chức năng do các nguyên nhân bệnh lý gây ra cần phải tiếp nhận điều trị tại các trung tâm, phòng khám chuyên gan để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

Hiện nay, phòng khám Đâ khoa Hồng Phong đã và đang thực hiện điều trị suy giảm chức năng gan bằng nhiều biện pháp mới, tiên tiến và cho hiệu quả nhanh chóng, an toàn hơn.

Điều trị suy giảm chức năng gan bằng những phương pháp mới

► Hiệu quả cao, đặc biệt an toàn và không gây biến chứng cho người bệnh.

► Giải độc, tiêu diệt virus, tăng cường chức năng gan, bảo vệ gan.

► Tiến hành nhanh (từ 25 – 30 phút/1 lần điều trị).

► Không ảnh hưởng các chức năng sinh lý khác.

Với những hiệu quả vượt trội như giải quyết được những hạn chế thường thấy của việc điều trị bằng phương pháp truyền thống, liệu trình điều trị sẽ được rút ngắn, đạt được hiệu quả nhanh chóng, đồng thời phương pháp điều trị khá an toàn, phù hợp với đa số bệnh nhân.

Bên cạnh việc sử dụng các phương pháp điều trị viêm gan B hiệu quả như trên, phòng khám Đa khoa Hồng Phong còn có đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị hiện đại bậc nhất, quy trình thăm khám khoa học, được hỗ trợ tận tình về mọi mặt. Đến với chúng tôi sẽ là một lựa chọn đúng đắn giành cho bạn.

Nếu còn điều gì thắc mắc hãy liên hệ với Phòng Khám Đa Khoa Hồng Phong theo hotline: (028)3924.2222 hoặc đến trực tiếp phòng khám theo địa chỉ 160-162 Lê Hồng Phong, phường 3, quận 5, thành phố Hồ Chí Minh để được tư vấn và hỗ trợ.

Như chúng ta đã biết, Gan là một thành phần cơ thể, và là một thành phần quan trọng trong bộ máy tiêu hóa. Theo thống kê các nghiên cứu, Gan đảm nhiệm tới 500 vai trò khác nhau. Vì vậy, hãy quan tâm và chăm sóc bảo vệ để có một sức khỏe tốt. Các Yêu tố và Quan điểm chính của Gan

Là cơ quan lớn nhất trong cơ thể (nếu không kể da).

Nằm bên tay phải, dưới lồng ngực phải.

Đóng nhiều vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo trì sức khỏe của chúng ta.

Là cơ quan chính để thanh lọc độc tố.

Là cơ quan quan trọng nhất trong việc chuyển hóa thức ăn và dự trữ nhiên liệu dưới nhiều dạng khác nhau.

Là cơ quan chính bào chế một số chất đạm, chất mật, chất acid mỡ, v.v.

Hiểu về Gan

Gan là cơ quan lớn thứ hai trong cơ thể (sau da). Gan đóng nhiều vai trò quan trọng khác nhau trong việc bảo tồn sức khỏe của chúng ta. Tùy theo kích thước và trọng lượng của mỗi cá nhân, gan có sức nặng từ 1.100 đến 1.800 gram. Gan phụ nữ nhỏ hơn gan đàn ông. Gan nằm dưới lồng ngực phải, cách phổi bởi hoành cách mô (diaphram). Theo truyền thống, gan vẫn được chia thành 2 thùy chính (lobes), thùy phải và thùy trái, dựa theo vị trí của dây chằng liềm (falciform ligament). Dây chằng này nối liền gan với hoành cách mô và thành bụng trước. Tuy nhiên, sự phân chia này không tương ứng với cơ cấu của lá gan, nên ngày nay, người ta chia lá gan thành 8 khúc (segment) dựa vào những phân phối của mạch máu.

Gan được bao bọc chung quanh bởi vỏ bên ngoài chứa đựng nhiều dây thần kinh, tên là Gibson’s Capsule. Với một cơ cấu và hệ mạch phức tạp, gan được xem là một cơ quan kỳ diệu (wonder organ). Tuy thế, tế bào gan không có dây thần kinh cảm giác, nên nếu bị tổn thương, bệnh thường không gây ra một triệu chứng nào cả. Chỉ trừ trong trường hợp, khi gan bị “sưng phồng” lên, vỏ Gibson sẽ bị kéo căng ra, gây ra những cơn đau “tưng tức” hoặc khó chịu ở vùng bụng trên nằm bên phải, giáp giới với lồng ngực dưới. Ðây là một số trường hợp của viêm gan cấp tính hoặc khi lá gan “sưng lớn” vì bị suy tim bên phải (right heart failure). Gan được che chở và bảo vệ bởi xương sườn, nên nếu trong trường hợp bị té ngã hoặc tai nạn, sẽ đỡ bị dập nát hơn những cơ quan khác trong bụng như tụy tạng, lá lách, v.v.

Gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể cùng một lúc tiếp nhận máu từ 2 nguồn khác nhau: 30% từ tim và 70% từ tĩnh mạch cửa (portal vein). Máu từ tim với các dưỡng khí và nhiên liệu sẽ nuôi dưỡng các tế bào gan. Máu đến từ tĩnh mạch cửa nhận máu từ những cơ quan như bao tử (stomach), lá lách (spleen), tụy tạng (pancreas), túi mật (gallbladder), ruột non (small intestine), ruột già (colon), cũng như các cơ quan khác nhau trong bụng. Vì gan là cơ quan đầu tiên, tiếp nhận các chất dinh dưỡng và hóa tố khác nhau hấp thụ từ hệ thống tiêu hóa, gan đã trở thành “nhà máy lọc máu” chính và quan trọng nhất trong cơ thể. Thức ăn và tất cả các nhiên liệu, vì thế, sẽ phải đi qua gan trước để được thanh lọc và biến chế thành những vật liệu khác nhau. Ðây cũng là nguyên nhân chính mà ung thư từ nhiều cơ quan và bộ phận khác có thể lan sang gan một cách dễ dàng.

Chức năng của Gan

CHUYỂN HÓA NHIÊN LIỆU: Một trong những nhiệm vụ chính của gan là cung cấp cho cơ thể một nguồn năng lượng liên tục, ngày cũng như đêm, no cũng như đói. Thực phẩm hấp thụ từ hệ thống tiêu hóa, sẽ được gan biến chế và chuyển hóa thành nhiều thể loại rồi được dự trữ dưới nhiều hình thức khác nhau. Các nhiên liệu dự trữ này sẽ được mang ra dùng trong lúc chúng ta không ăn uống hoặc nhịn đói. Ðây là quá trình rất phức tạp và lệ thuộc vào nhiều cơ quan khác nhau như tuyến giáp trạng (thyroid glands), tuyến tụy tạng (pancreas), tuyến thượng thận (adrenal glands), cũng như hệ thống thần kinh (parasympathetic & sympathetic systems), v.v.

1) CHUYỂN HÓA CHẤT ÐƯỜNG

Ðường là nguồn năng lượng chính cho óc, hồng huyết cầu, bắp thịt và thận. Khi sự cung cấp nhiên liệu và thức ăn từ hệ thống tiêu hóa bị gián đoạn, sự sống còn của các tế bào và cơ quan kể trên sẽ hoàn toàn lệ thuộc vào gan. Trong thời gian “nhịn ăn” này, gan là cơ quan chính chế tạo và cung cấp chất đường cho cơ thể, nhất là cho óc. Khi gan bị chai, khả năng biến hóa chất đường bị tổn thương dễ đưa đến sự thăng giảm thất thường của chất đường trong máu.

Ðường trong thức ăn nằm dưới nhiều dạng khác nhau: đường đơn (monosaccharide), đường đôi (disaccharide), và tinh bột. Từ hệ thống tiêu hóa, đường đơn được hấp thụ thẳng vào máu và có thể được tiêu thụ ngay lập tức mà không cần phải biến chế hoặc thay đổi. Ðường trong đa số các loại thực phẩm và trái cây thường nằm dưới dạng đường đôi. Một trường hợp ngoại lệ là nho, một loại trái cây chứa đựng nhiều glucose (một loại đường đơn) nhất. Ðường đôi như lactose (đến từ sữa), sucrose (đến từ các loại đường mía, đường củ cải cũng như đa số các loại trái cây) cần phải được tách ra thành đường đơn trước khi được hấp thụ. Nhiều người Việt Nam, vì thiếu phân hóa tố lactase, nên không thể tiêu hóa được chất sữa (lactose intolerance). Những người này thường bị sình bụng, đau quặn bụng hoặc tiêu chảy sau mỗi lần uống sữa hoặc tiêu thụ các sản phẩm pha chế từ sữa như bơ, cheese, v.v.

Tinh bột (starch) cũng là một dạng tồn trữ chất đường trong nhiều loại thực vật khác nhau như gạo, mì, khoai, v.v. Khi chúng ta ăn cơm, tinh bột từ gạo sẽ được chuyển hóa thành nhiều đơn vị đường khác nhau. Vì thế, khi tiêu thụ thức ăn với nhiều tinh bột, chất đường trong máu của chúng ta sẽ tăng lên chậm chạp hơn, so với trường hợp nếu chúng ta uống một ly nước nho với toàn là đường đơn.

2) SẢN XUẤT VÀ CHUYỂN HÓA CHẤT ACID BÉO (Fatty Acid) và MỠ (lipids)

Acid béo là một trong những nguồn năng lượng quan trọng nhất được dự trữ trong cơ thể chúng ta và cũng là thành phần cơ bản của nhiều loại mỡ (lipids) quan trọng, kể cả chất triglyceride. Các loại mỡ này có thể được so sánh như những viên gạch của một căn nhà. Vì thế, khi gan bị tổn thương, “nhà” sẽ bị rạn nứt, dễ đổ vỡ. Gan cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc tiếp thu và biến chế các chất mỡ và cholesterol đến từ thức ăn thành những chất đạm mỡ (lipoproteins). Những chất mỡ này không những chỉ là những nguồn nguyên liệu quý báu khi đói, mà còn là những thành phần cơ bản của nhiều chất hóa học và kích thích tố khác nhau. Sự điều chỉnh các chất mỡ này là một trong những yếu tố quan trọng bảo vệ cơ thể chúng ta trước nhiều bệnh tật. Chất mỡ và cholesterol được tìm thấy nhiều nhất ở các loại thịt mỡ, thịt nâu (dark meat), một số đồ biển như tôm, cua v.v.

3) BÀO CHẾ và THOÁI BIẾN CHẤT ÐẠM (Protein Synthesis & Degradation)

Gan là cơ quan chính trong việc bào chế và thoái biến chất đạm. Mỗi ngày gan bào chế khoảng 12g chất albumin, một trong những chất đạm quan trọng nhất trong cơ thể. Ngoài nhiệm vụ duy trì áp suất thể tích (oncotic pressure), chất albumin này là những “xe vận tải” chuyên chở nhiều chất hóa học khác nhau. Khi gan bị chai, chất albumin giảm dần, dễ đưa đến phù thủng (edema). Ngoài ra, gan là cơ quan chính bào chế những yếu tố đông máu (clotting factors). Khi gan bị viêm lâu năm, sự đông đặc của máu trở nên khó khăn, người bệnh dễ bị chảy máu. Hơn nữa, khi thiếu chất đạm, bệnh nhân viêm gan sẽ dễ bị nhiễm trùng và các vết thương sẽ khó lành hơn.

4) THANH LỌC ÐỘC TỐ

Gan và thận là hai cơ quan chính trong cơ thể có khả năng loại bỏ các độc tố. Những độc tố dễ-tan-trong-nước (water-soluble) sẽ được loại qua thận. Những độc tố tan-trong-mỡ (lipid-soluble), sẽ được biến chế bởi những tế bào gan thành những chất kém nguy hiểm hơn, hoặc dễ hòa tan trong nước hơn. Khi gan bị chai, những độc tố sẽ ứ đọng lại trong cơ thể.

5) TỔNG HỢP CHẤT MẬT

Chất mật (bile) sau khi được chế tạo trong tế bào gan, sẽ được cô đọng và dự trữ trong túi mật. Sau mỗi bữa cơm, chất mật sẽ theo ống dẫn mật đi xuống tá tràng, trà trộn với thức ăn và giúp cơ thể nhũ hóa các chất béo. Khả năng sản xuất chất mật của người bị chai gan sẽ từ từ giảm dần gây ra trở ngại trong vấn đề hấp thụ chất mỡ và chất béo. Vì thế, họ sẽ dần dần mất ký rồi trở nên thiếu dinh dưỡng cũng như thiếu những vitamins tan-trong-mỡ như vitamin A, D, E, K. Khi thiếu vitamin K, họ sẽ dễ bị chảy máu hơn.

Tóm lại, gan đóng nhiều vai trò quan trọng trong việc bảo tồn sức khỏe của chúng ta. Gan được so sánh như người lính dũng cảm, canh gác những tiền đồn, giao tranh và phân giải tất cả các hóa tố đến từ hệ thống tiêu hóa, cũng như những cặn bã từ những hệ thống khác “lang thang” trong máu. Vì thế, một trong những nhiệm vụ chính của gan là thanh lọc độc tố. Tuy nhiên, vì không hoàn toàn là một “bộ phận siêu Việt” (super organ), gan cũng có thể bị tàn phá bởi độc tố, vi trùng, vi khuẩn và nhiều bệnh tật khác nhau. May mắn thay, với khả năng tự tái tạo, trong đa số trường hợp viêm gan kinh niên (còn được gọi là mãn tính), gan vẫn tiếp tục hoạt động một cách tương đối bình thường trong một thời gian lâu dài.

Cấu tạo và chức năng của gan là một kiến thức mà bất kỳ ai cũng nên nắm rõ bởi gan như một nhà máy thu nhỏ trong cơ thể chúng ta. Gan đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình trao đổi chất cũng như hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Hiểu rõ được chức năng của gan chúng ta sẽ thấy cơ thể mình là một điều vô cùng kỳ diệu, mỗi bộ phận đều đóng một vai trò quan trọng để đem đến một sức khỏe toàn diện cho chính chúng ta. Nhưng để có một lá khỏe mạnh thì chúng ta phải cùng nhau tìm hiểu những kiến thức về gan qua bài viết sau đây để chúng ta có thể bảo vệ cơ thể tốt hơn mỗi ngày.

1. Gan là gì?

Gan là cơ quan nội tạng đơn lớn nhất trong cơ thể con người, nằm ở góc phần tư trên bên phải vùng bụng, có hình dáng như nửa quả dưa hấu cắt chếch từ trái sang phải, nặng khoảng 1,4 kg ở người trưởng thành, được bao bọc xung quanh bởi các mô xơ liên kết. Gan được cấu tạo bởi 60% là tế bào gan, phần còn lại là tế bào nội mô, tế bào hình sao.

Chức năng của gan rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa, dự trữ glycogen, tổng hợp protein huyết tương và thải độc. Một chức năng của gan khác là sản xuất dịch mật, một dịch thể quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Gan được coi là nhà máy hóa chất lớn nhất trong cơ thể vì nó đảm trách cũng như điều hòa rất nhiều các phản ứng hóa sinh mà các phản ứng này chỉ xảy ra ở một số tổ chức đặc biệt cơ thể.

2. Cấu tạo của gan trong cơ thể

2.1. Cấu tạo chính của gan

Tùy theo kích thước và trọng lượng của mỗi người mà gan có sức nặng từ 1.100 đến 1.800 gram. Gan ở nữ giới sẽ nhỏ hơn gan ở nam giới. Gan nằm ở vị trí dưới lồng ngực phải, cách phổi bởi hoành cách mô (diaphragm). Theo nghiên cứu, gan vẫn được chia thành 2 thùy chính (lober): thùy phải và thùy trái; dựa theo vị trí của dây chằng liềm (falciform ligament). Dây chằng này nối liền gan với hoành cách mô và thành bụng trước. Tuy nhiên, sự phân chia này không tương ứng với cơ cấu của lá gan. Ngày nay, người ta chia lá gan thành 8 khúc (segment) dựa vào những phân phối của mạch máu.

Gan được bao bọc xung quanh bởi vỏ bên ngoài chứa đựng nhiều dây thần kinh, tên là Gibson’s Capsule. Với một cơ cấu và hệ mạch phức tạp, gan được xem là một cơ quan kỳ diệu của cơ thể.

Tế bào gan không có dây thần kinh cảm giác. Khi gan bị tổn thương thường không gây ra một triệu chứng nào cả; vì thế, chúng ta thường phải thực hiện kiểm tra mỗi năm để biết được tình trạng của gan. Tuy nhiên, khi gan bị ” sưng phồng” gây ra những cơn đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên nằm bên phải, giáp giới với lồng ngực dưới. Đây là một số trường hợp của viêm gan cấp tính hoặc khi lá gan ” sưng lớn” vì bị suy tim bên phải. Gan được che chở và bảo vệ bởi xương sườn, nếu trong trường hợp bị té ngã hoặc tai nạn, sẽ đỡ bị dập nát hơn những cơ quan khác trong bụng như tụy, lá lách,…

2.2. Cơ quan duy nhất tiếp nhận máu từ 2 nguồn khác nhau cùng một lúc

Gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể cùng một lúc tiếp nhận máu từ 2 nguồn khác nhau: 30% từ tim và 70% từ tĩnh mạch cửa. Máu từ trái tim với các dưỡng khí và nhiên liệu sẽ nuôi dưỡng các tế bào gan. Máu đến từ tĩnh mạch cửa nhận máu từ những cơ quan như dạ dày, lá lách, tụy tạng, túi mật, ruột non, ruột già, cũng như các cơ quan khác nhau trong bụng.

Vì gan là cơ quan đầu tiên, tiếp nhận các chất dinh dưỡng và hóa tố khác nhau từ hệ thống tiêu hóa, gan đã trở thành “nhà máy lọc máu” chính và quan trọng nhất trong cơ thể. Thức ăn và tất cả các nhiên liệu sẽ phải đi qua gan trước để được thanh lọc và biến chế thành những vật liệu khác nhau. Chính vì thế mà ung thư từ nhiều cơ quan và bộ phận khác có thể lan sang gan một cách dễ dàng và nhanh chóng.

3. Chức năng của gan

Gan là cơ quan lớn nhất của cơ thể. Chức năng của gan gồm ngoại tiết và nội tiết; vừa là kho dự trữ của nhiều chất, vừa là trung tâm chuyển hóa quan trọng của cơ thể và có tính chất sinh mạng. Chức năng của gan đóng vai trò quan trọng lớn trong cơ thể con người.

3.1. Chức năng của gan – chuyển hóa

Chuyển hóa là một trong các chức năng của gan. Sự chuyển hóa các chất cơ bản trong cơ thể như glucid, lipid,protid,… thường diễn ra ở nhiều cơ quan tổ chức khác nhau trong cơ thể, nhưng ở gan quá trình chuyển hóa này diễn ra rất mạnh mẽ và thường xuyên.

3.1.1. Chuyển hóa glucid

Glucid cung cấp năng lượng sống cho cơ thể (nó đảm bảo 2/3 toàn bộ năng lượng sống trong cơ thể). Chuyển hóa glucid tại gan thông qua quá trình tổng hợp glycogen dự trữ cho cơ thể và tăng phân giải glycogen cung cấp năng lượng cho cơ thể.

3.1.2. Chuyển hóa lipid

Chuyển hóa lipid chủ yếu xảy ra ở gan. Các acid béo đến gan phần lớn tổng hợp thành triglyceride, phospholipid, cholesterol ester. Từ các chất này gan tổng hợp tạo lipoprotein và đưa vào máu để vận chuyển đến các tế bào và cơ quan khắp cơ thể.

3.1.3. Chuyển hóa protein

Protein được dự trữ ở gan dưới dạng nhiều protein enzyme và một số protein chức năng. Các protein này khi được phân giải sẽ tạo thành các acid amin đưa vào máu cung cấp cho các tế bào khác trong cơ thể.

3.2. Chức năng dự trữ của gan

Dự trữ cũng là một trong các chức năng của gan. Bao gồm: dự trữ vitamin, dự trữ sắt và máu,…

Dự trữ các vitamin tan trong dầu: Gan vừa có tác dụng tăng hấp thu các vitamin tan trong dầu nhờ chức năng bài tiết của mật, vừa là nơi dự trữ các vitamin ấy. Một số vitamin tan trong dầu được dự trữ tại gan như : vitamin A, vitamin D, vitamin E ..

Dự trữ vitamin B12: Vitamin B12 sau khi được hấp thụ sẽ được vận chuyển về gan và dự trữ ở đó rồi được giải phóng dần cho cơ thể sử dụng. Lượng dự trữ vitamin B12 ở gan rất lớn, có thể dùng cho cơ thể khoảng 1-2 năm ở điều kiện bình thường. Đặc biệt cơ thể rất ít khi thiếu B12.

Dự trữ sắt: Chất sắt được lưu trữ ở gan dưới dạng liên kết với apoferritin. Từ gan, sắt được vận chuyển dần tới tủy xương và tham gia vào quá trình tạo hồng cầu.

Dự trữ máu: Lượng máu chứa trong gan bình thường khá lớn (khoảng 600 – 700 ml). Khi áp suất máu tại tĩnh mạch gan tăng lên như truyền dịch hoặc sau bữa ăn, uống nhiều nước…. Gan có thể phình ra để chứa thêm khoảng 200 – 400 ml. Ngược lại, khi cơ thể chúng ta hoạt động hoặc khi lượng máu giảm, gan sẽ co lại, đưa một lượng máu vào hệ tuần hoàn.

3.3. Chức năng của gan – chống độc

Chức năng của gan còn gồm ngăn chặn các chất độc xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa; đồng thời, làm giảm độc tính và thải trừ một số chất cặn bã do chuyển hóa chất trong cơ thể tạo nên trước khi được luân chuyển đến các cơ quan khác. Vì vậy, gan là cơ quan được xem như một lá chắn của cơ thể.

Tạo mật là một trong những chức năng của gan. Mật được sản xuất liên tục từ tế bào ở gan và được dự trữ cô đặc ở túi mật rồi từ đó được bơm xuống ruột non trong các bữa ăn của chúng ta. Mật có tác dụng giúp tiêu hóa thức ăn tan trong dầu, hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể.

4. Những tác nhân và thực phẩm có hại cho gan

4.1. Tác nhân có hại cho gan

Không ăn sáng và nhịn ăn: khi nhịn ăn, gan không có đủ năng lượng không thể hoạt động hiệu quả. Gan cần phải được cung cấp năng lượng thường xuyên nó sản xuất ra nhiều enzyme để thải độc tố. Muốn thải độc, gan phải làm việc chứ không phải nằm im mà thải được độc…

Uống rượu bia, hút thuốc lá: Khi uống rượu, trên 90% chất độc được đào thải qua gan. Khi rượu vào gan, tổng hợp thành chất độc với các tế bào gan. Gan phải sản sinh chất để chuyển hóa và đào thải ra ngoài; nhưng nếu cứ tiếp tục trong một thời gian dài thì gan sẽ giảm sút và gây ra những bệnh như viêm gan, xơ gan và ung thư gan.

Ăn nhiều thực phẩm có chứa độc tố và chất bảo quản trong thời gian dài sẽ giảm sút chức năng hoạt động của gan và gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ.

Thức khuya: Khi ngủ máu về gan hỗ trợ gan thực hiện chức năng thải độc cho cơ thể. Nên khi bạn thức quá khuya, khiến cơ thể không được nghỉ ngơi đủ, gan không được hồi phục và làm việc được.

4.2. Các thực phẩm gây hại cho gan

Một số thực phẩm gây hại cho gan, làm ảnh hưởng chức năng của gan:

Thức ăn nhanh: Ăn quá nhiều thức ăn nhanh, nhiều chất béo và đường hóa học gây hại nghiêm trọng cho gan.

Muối: Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp và dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Nên hạn chế các món ăn nhiều muối như thịt xông khói và xúc xích…

Chất ngọt nhân tạo: Khi cơ thể nạp quá nhiều chất ngọt nhân tạo có thể tạo ra phản ứng độc hại trong cơ thể; đặc biệt là gan phải làm việc trực tiếp để xử lý chúng.

5. Những lưu ý để bảo vệ gan

Nếu muốn có một lá gan khỏe mạnh hãy thực hiện những việc sau đây:

Ăn uống đầy đủ, vệ sinh, cân đối dinh dưỡng; hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ăn sẵn, không ăn thực phẩm có nguy cơ bị ngộ độc, nấm mốc.

Thận trọng khi dùng thuốc; cần được sự tư vấn của bác sĩ trước khi dùng bất cứ loại thuốc nào vào cơ thể.

Hạn chế tối đa rượu bia, thuốc lá.

Tập thể dục mỗi ngày, ngủ đủ giấc và không thức khuya.

Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm.

Gan và cấu tạo của gan

Gan là một trong những bộ phận quan trọng và lớn thứ hai trong cơ thể, được ví như một “nhà máy năng lượng hóa học” hay một “cơ quan tổng vệ sinh”, đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình trao đổi chất cũng như hệ thống miễn dịch của cơ thể. Gan thường có trọng lượng khoảng từ 1.1kg-1.6kg, mềm và có màu đỏ sẫm, trơn bóng. Mặc dù gan có vị trí quan trọng trong cơ thể, nhưng về cấu trúc gan lại khá đơn giản, gồm hai thùy chính: thùy trái và thùy phải, được ngăn cách nhau bởi các dây chằng falciform.

Khác hẳn với những cơ quan khác trong cơ thể, gan là cơ quan duy nhất nhận đến hai nguồn cung cấp máu. Từ 25% đến 30% là do động mạch gan cung cấp, đây là nguồn chính nuôi sống các tế bào gan, 70%-75% lượng máu còn lại mà gan nhận được là qua tĩnh mạch cửa của gan, lượng máu này được đưa đến từ các cơ quan tiêu hóa như bao tử, túi mật, ruột non…

Chức năng của gan

Hiện nay, chưa có một báo cáo thống kê đầy đủ nào đưa ra được con số chính xác về số lượng công việc mà gan phải làm hàng ngày . Tuy nhiên, giữa các chức năng luôn có những đầu mối và điểm chung nhất định, theo các nhà khoa học, gan có 3 chức năng quan trọng nhất, đó là:

Chức năng chuyển hóa các hợp chất trong cơ thể

Theo các bác sĩ, gan là cơ quan chính đóng vai trò trung tâm trong quá trình trao đổi chất của cơ thể, chịu trách nhiệm tổng hợp và chuyển hóa các chất dinh dưỡng quan trọng như Protein, cacbohydrate vitamin và chất béo. Trong cơ thể, protein là chất liệu xây dựng nên các mô, các nội tiết tố, vách của tất cả các tế bào, không có protein thì không có cuộc sống. Khi các protein trong thức ăn bị bẽ gãy tại ruột non, tạo ra các amino acid sẽ được đưa tới gan.

Tại đây, gan có nhiệm vụ tổng hợp các amino acids này thành các protein chuyên biệt của cơ thể, dùng để tạo nên các hợp chất của cơ thể. Đối với chất béo, các tế bào gan có vai trò hấp thu và phá hủy các chất béo để tạo ra năng lượng. Để làm được điều này, gan phải sản xuất mỗi ngày từ 800-1.000ml mật. Trong quá trình chuyển hóa caobohydrate, gan đóng vai trò ổn định đường huyết.

Chức năng thanh lọc, chống và đào thải độc tố của gan

Chủ yếu 70%-75% lượng máu mà gan nhận được hàng ngày là từ các cơ quan tiêu hóa , trong đó bao gồm các chất dinh dưỡng, thuốc và cả các chất đôc hại. Lúc này, gan phát huy chức năng của một nhà máy kỳ diệu, xử lý chuyển đổi những chất độc hại nói trên thành một chất ít độc hại hơn gọi là ure rồi đẩy ngược lại vào máu. Ure này sau đó được chuyển đến thận và bị đào thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu.

Bên cạnh đó, với sự giúp đỡ của vitamin K, gan còn tạo ra nhiều protein quan trọng trong quá trình đông máu, là một trong những cơ quan phá vỡ các tế bào máu cũ để tạo ra các tế bào mới.

Chức năng lưu trữ năng lượng của gan

Gan hiện tại được xem là “nhà kho” của một số loại vitamin và khoáng chất như vitamin B12, a-xít folic, sắt, vitamin A, vitamin D, vitamin K…

Dự trữ vitamin B12: gan có khả năng dự trữ vài miligam vitamin B12, lượng vitamin này sẽ được dự trữ tại gan một lượng rất lớn và giải phóng cho cơ thể sử dụng dần trong vòng từ 3 đến 5 năm ở điều kiện bình thường.

Dự trữ sắt: Khoảng 30% sắt dự trữ ở gan dưới dạng liên kết và kết hợp với Apoferritin. Từ đó được vận chuyển dần tới tủy xương và tham gia quá trình tạo hồng cầu cho cơ thể.

Dự trữ máu: Cấu tạo của gan là dễ co giãn và giãn to hơn bình thường nên gan sẽ chứa được nhiều máu, thực hiện dễ dàng chức năng lưu trữ máu.

Những thói quen xấu tổn hại đến gan nên tránh

Uống nhiều bia rượu và chất kích thích: Bia rượu không chỉ đầu độc gan mà khi lạm dụng hoặc sử dụng lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng men gan cao, gan nhiễm mỡ…

Lạm dụng thuốc: việc lạm dụng thuốc hay tự ý mua các loại thuốc khi bị cảm lạnh, nhức đầu như thuốc giảm đau, kháng sinh cũng gây tình trạng viêm gan, xơ gan.

Hút thuốc lá: các hóa chất độc hại trong thuốc lá khi hít vào cơ thể sẽ tạo ra các gốc tự do gây tổn hại đến các tế bào dẫn đến xơ hóa gan, suy giảm chức năng gan.

Thức khuya: việc ngủ không đủ 8h/ ngày sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình đào thải chất độc của gan, lâu dần sức khỏe của gan sẽ bị ảnh hưởng.

Thói quen ăn uống không lành mạnh: việc ăn nhiều thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo sẽ gây tích tụ chất béo trong gan, dẫn đến gan bị quá tải vì không còn chỗ trống, khiến chức năng gan bị suy giảm.

Lời kết

Một lá gan khỏe mạnh, đảm bảo một cơ thể khỏe mạnh. Chăm sóc gan cũng chính là dưỡng bệnh, vì vậy hãy dừng ngay những thói quen xấu gây hại cho gan, chính là hành động thiết thực góp phần bảo vệ chính cơ thể của chúng ta!