TRANSCRIPT
1.1. Du lch v cc chc nng ca du lch. 1.1.1. Khi nim du lch. Hot ng du lch xut hin t lu trong lch s pht trin ca x hi loi ngi. Ngy nay, trn phm vi ton th gii, du lch thnh mt nhu cu khng th thiu c trong i sng vn ho x hi v hot ng du lch ang c pht trin mt cch mnh m. Theo Hi ng L hnh v Du lch quc t (WTTC World Travel and Tourism Council), du lch l mt ngnh kinh t ln nht th gii, vt c ngnh sn xut t, thp, in t v nng nghip. Nhiu quc gia trn th gii coi du lch l ngnh kinh t quan trng. Mc d hot ng du lch xut hin t lu v pht trin vi tc nhanh, song cho n ngy nay khi nim du lch vn cha c s thng nht. GS. TS Berneker mt chuyn gia hng u v du lch th gii nhn nh: i vi du lch, c bao nhiu tc gi nghin cu th c by nhiu nh ngha. iu ny khng sai, v mi hon cnh khc nhau (v thi gian v khng gian), mi gc nghin cu khc nhau, mi ngi c cch hiu khc nhau v du lch. Sau y, chng ta c th cp ti mt s khi nim tiu biu v du lch. Nm 1811, nh ngha v du lch ln u tin xut hin ti nc Anh: Du lch l s phi hp nhp nhng gia l thuyt v thc hnh ca cc cuc hnh trnh vi mc ch gii tr. Theo ng Kuns (ngi Thy S): Du lch l hin tng nhng ngi ch khc, ngoi ni thng xuyn, i n bng cc phng tin giao thng v s dng cc x nghip du lch. Nm 1930, Clusman (ngi Thy S) cho rng Du lch l s chinh phc khng gian ca nhng ngi n mt a im m h khng c ch c tr thng xuyn. Hai GS. TS Hunziker v Kraf l nhng ngi t nn mng cho l thuyt cung du lch a ra nh ngha: Du lch l tp hp cc mi quan h v cc hin tng pht sinh trong cc cuc hnh trnh v lu tr ca nhng ngi ngoi a phng, nu vic lu tr khng thnh c tr thng xuyn v khng lin quan n hot ng kim li. ng Michael Coltman (ngi M) cho rng: Du lch l s kt hp v tng tc ca 4 nhm nhn t trong qu trnh phc v du khch bao gm: du khch, nh cung ng dch v du lch, c dn s ti v chnh quyn ni n khch du lch. C th th hin cc mi quan h tng tc bng s sau: Thng 6 1991, ti Otawa (Canada) din ra Hi ngh quc t v thng k du lch cng a ra nh ngha: Du lch l hot ng ca con ngi i ti mt ni ngoi mi trng thng xuyn (ni thng xuyn ca mnh), trong mt khong thi gian t hn c cc t chc du lch quy nh trc, mc ch ca chuyn i khng phi l tin hnh cc hot ng kim tin trong phm vi vng n thm. Di gc a l du lch, Pirogionic (1985) cho rng Du lch l mt dng hot ng ca dn c trong thi gian ri lin quan vi s di chuyn v lu tr tm thi bn ngoi ni c tr thng xuyn nhm ngh ngi, cha bnh, pht trin th cht v tinh thn, nng cao trnh nhn thc vn ho hoc th thao km theo vic tiu th nhng gi tr v t nhin, kinh t v vn ho. Ti iu 10 ca Php lnh Du lch Vit Nam (1999), thut ng du lch c hiu nh sau: Du lch l hot ng ca con ngi ngoi ni c tr thng xuyn ca mnh nhm tho mn nhu cu tham quan, gii tr, ngh dng trong mt khong thi gian nht nh. Thng qua mt s nh ngha trn, c th ni rng du lch l mt dng hot ng c th, gm nhiu thnh phn tham gia, to thnh mt tng th ht sc phc tp. Hot ng du lch va c c im ca ngnh kinh t, li c c im ca ngnh vn ho x hi. 1.1.2. Cc chc nng ca du lch. Du lch c nhng chc nng nht nh. C th xp cc chc nng y thnh 4 nhm: x hi, kinh t, sinh thi v chnh tr. 1.1.2.1. Chc nng x hi. Th hin vai tr ca du lch trong vic gi gn, hi phc sc kho v tng cng sc sng ca nhn dn. Trong chng mc no , du lch c tc dng hn ch cc bnh tt, ko
di tui th v kh nng lao ng ca con ngi. Cc cng trnh nghin cu v sinh hc khng nh rng, nh c ch ngh ngi v du lch ti u, bnh tt ca dn c trung bnh gim 30%, bnh ng h hp gim 40%, bnh thn kinh gim 30%, bnh ng tiu ho gim 20% (Crirosep, Dorin, 1981). Thng qua hot ng du lch, ng o qun chng nhn dn c iu kin tip xc vi nhng thnh tu vn ho phong ph v lu i ca cc dn tc, t tng thm lng yu nc, tinh thn on kt quc t, hnh thnh phm cht tt p nh lng yu lao ng, tnh bn iu quyt nh s pht trin cn i v nhn cch ca mi c nhn trong ton x hi. 1.2. 1.1.2.2. Chc nng kinh t. Chc nng ny ca du lch th hin s lin quan mt thit vi vai tr ca con ngi nh l lc lng sn xut ch yu ca x hi. Hot ng sn xut l c s tn ti ca x hi. Vic ngh ngi, du lch mt cch tch cc v c t chc hp l s em li nhng kt qu tt p. Mt mt n gp phn vo vic phc hi sc kho cng nh kh nng lao ng v mt khc m bo ti sn xut m rng lc lng lao ng vi hiu qu kinh t r rt. Ngoi ra chc nng kinh t ca du lch cn th hin kha cnh khc. l dch v du lch, mt ngnh kinh t c o, nh hng n c cu ngnh v c cu lao ng ca nhiu ngnh kinh t: nng nghip, cng nghip, giao thng vn ti, ngoi thng v l c s quan trng, to cho nn kinh t pht trin. 1.1.2.3. Chc nng sinh thi. To mi trng sng n nh v mt sinh thi. Ngh ngi du lch l nhn t c tc dng kch thch vic bo v, khi phc v ti u ho mi trng thin nhin bao quanh, bi v chnh mi trng ny c nh hng trc tip n sc kho v hot ng ca con ngi. Vic y mnh hot ng du lch, tng mc tp trung khch vo nhng vng nht nh i hi phi ti u ho qu trnh s dng t nhin vi mc ch du lch. Lc ny i hi con ngi phi tm kim cc hnh thc bo v t nhin, m bo iu kin s dng ngun ti nguyn mt cch hp l. Gia x hi v mi trng trong lnh vc du lch c mi quan h cht ch. Mt mt x hi m bo s pht trin ti u ca du lch, nhng mt khc li phi bo v mi trng t nhin khi tc ng ph hoi ca cc dng khch du lch v vic xy dng c s vt cht k thut phc v du lch. Nh vy, gia du lch v bo v mi trng c mi lin quan gn gi vi nhau. 1.1.2.4. Chc nng chnh tr. Chc nng chnh tr ca du lch c th hin vai tr to ln ca n nh mt nhn t ho bnh, y mnh cc mi giao lu quc t, m rng s hiu bit gia cc dn tc. Du lch quc t lm cho con ngi sng cc khu vc khc nhau hiu bit v xch li gn nhau. Mi nm, hot ng du lch c nhng ch khc nhau, nh Du lch l giy thng hnh ca ho bnh (1967), Du lch khng ch l quyn li, m cn l trch nhim ca mi ngi (1983) ku gi hng triu ngi qu trng lch s, vn ho v truyn thng ca cc quc gia, gio dc lng mn khch v trch nhim ca ch nh i vi khch du lch, to nn s hiu bit v tnh hu ngh gia cc dn tc. 1.1.3. ngha kinh t x hi ca du lch. Ngy 3 v 5 thng 11 nm 1994 ti OSAKA (Nht Bn) din ra Hi ngh B trng du lch th gii. Ti im 2 phn I ca tuyn b OSAKA khng nh Du lch l ngun ln nht to ra GDP v vic lm ca th gii, chim ti 1/10 mi loi, ng thi u t cho du lch v cc khon thu t thu lin quan ti du lch tng ng cng tng cao. Nhng s gia tng ny cng vi cc ch tiu khc ca du lch d on s tip tc tng trng mt cch vng chc v nh vy du lch s l u tu ko nn kinh t th gii trong th k XXI. S pht trin ca ngnh du lch c tc ng rt mnh ti c cu ngnh v c cu lnh th nn kinh t ca mt s nc. nhn r vai tr ca du lch i vi s pht trin kinh t x hi cn hiu k c im ca tiu dng du lch. Nhng c im quan trng nht l: – Nhu cu tiu dng du lch l nhng nhu cu c bit: nhu cu hiu bit kho tng vn ho,
lch s, nhu cu vn cnh thin nhin, bi v tm bin, h, sng ca con ngi. – Tiu dng du lch tho mn cc nhu cu v hng ho (thc n, hng ho mua sm, hng lu nim) v c bit ch yu l nhu cu v dch v (lu tr, vn chuyn hnh khch, dch v y t, thng tin). – Vic tiu dng cc dch v du lch v mt s hng ho (thc n) xy ra cng mt thi gian v cng mt a im vi vic sn xut ra chng. Trong hot ng du lch khng phi vn chuyn dch v v hng ho n cho khch hng, m ngc li, t khch du lch phi tm n ni c hng ho. – Vic tiu dng du lch ch tho mn nhng nhu cu th yu, nhng nhu cu khng thit yu i vi i sng con ngi (ngoi l, loi hnh du lch cha bnh, khi du lch c ngha sng cn i vi ngi bnh). – Tiu dng du lch xy ra thng thng theo thi v. Vi cc c im trn, cc mi quan h trong tiu dng du lch c phn lm 2 loi: + Th nht l cc mi quan h vt cht ny sinh khi khch n ni du lch v mua dch v, hng ho bng tin t. 1.3. Th hai l cc mi quan h phi vt cht ny sinh khi khch tip xc vi vn ho, phong tc v tp qun ca dn a phng. Thng qua tiu dng, du lch tc ng mnh m ln lnh vc lu thng, v do vy gy nh hng ln ti cc lnh vc khc ca qu trnh ti sn xut x hi. Kinh t du lch gy bin i ln trong c cu cn cn thu chi ca t nc, ca vng du lch. i vi du lch quc t, vic khch mang ngoi t n i v tiu khu du lch lm tng tng s tin trong cn cn thu chi ca vng v ca t nc. Cn i vi du lch ni a, vic tiu tin ca dn vng du lch ch gy bin ng trong c cu cn cn thu chi ca nhn dn theo vng, ch khng lm thay i tng s nh tc ng ca du lch quc t. Trong qu trnh hot ng, du lch i hi s lng ln vt t v hng ho a dng. Ngoi ra vic khch mang tin kim ra t ni khc n tiu vng du lch gp phn lm sng ng kinh t vng du lch v t nc du lch. Du lch gp phn huy ng ngun vn nhn ri trong nhn dn vo vng chu chuyn, v chi ph cho hnh trnh du lch l t tin tit kim ca nhn dn. Thng qua lnh vc lu thng m du lch c nh hng tch cc ln s pht trin ca nhiu ngnh nh cng nghip, nng nghip, tiu th cng nghip Du lch lun i hi hng ho c cht lng cao, phong ph v chng loi v v hnh thc. Do vy, du lch gp phn nh hng cho s pht trin ca cc ngnh y trn cc mt: s lng, cht lng, chng loi sn phm v vic chuyn mn ho ca cc x nghip trong sn xut. nh hng ca du lch ln s pht trin ca cc ngnh khc trong nn kinh t quc dn nh thng tin, xy dng, y t, thng nghip, vn ho cng rt ln. S sn sng n tip khch du lch ca mt vng khng ch th hin ch nhng ni c ti nguyn du lch, m bn cnh chng phi c c c s vt cht k thut, h thng giao thng vn ti, bu in, ngn hng, mng li thng nghip Vic vn dng a nhng ni c ti nguyn du lch vo s dng, kinh doanh i hi phi xy dng h thng ng s, mng li thng nghip, bu in qua cng kch thch s pht trin tng ng ca cc ngnh c lin quan. Ngoi ra, du lch pht trin cn nh thc mt s ngnh sn xut th cng c truyn. 1.1.3.1. ngha v mt kinh t ca pht trin du lch. a. ngha v mt kinh t ca vic pht trin du lch ni a. Gp phn tch cc vo qu trnh to nn thu nhp quc dn (sn xut lu nim, ch bin thc phm, xy dng cc c s vt cht k thut), lm tng thm tng sn phm quc ni. Gp phn tch cc vo qu trnh phn phi li thu nhp quc dn gia cc vng. Ni cch khc, du lch c tc ng tch cc vo vic lm cn i cu trc thu chi ca nhn dn theo cc vng (thng cc vng pht trin mnh du lch li l cc vng km sn xut ra ca ci vt cht dn n thu nhp ca ngi dn ti cc vng t sn xut l thp). Du lch ni a pht trin tt s cng c sc kho cho nhn dn lao ng v do vy gp
phn lm tng nng sut lao ng x hi. Ngoi ra du lch ni a gip cho vic s dng c s vt cht k thut ca du lch quc t c hp l hn. Vo trc v sau thi v du lch, khi khch quc t vng c th s dng c s vt cht k thut y vo phc v khch du lch ni a. b. ngha ca vic pht trin du lch quc t ch ng. Vic pht trin du lch quc t ch ng c tc ng tch cc vo vic lm tng thu nhp quc dn thng qua thu ngoi t, ng gp vai tr to ln trong vic cn bng cn cn thanh ton quc t. Cng vi hng khng dn dng, kiu hi, cung ng tu bin, bu in quc t v cc dch v thu ngoi t khc, du lch quc t hng nm em li cho cc quc gia nhiu ngoi t. cc nc du lch pht t